1 Μαΐου

Αγίου Παναρέτου, επισκόπου Πάφου

Ο Αγιος Πανάρετος γεννήθηκε στην Κύπρο και συγκεκριμένα στην Περιστερωνοπηγή Αμμοχώστου, περί το 1710. Η εποχή εκείνη ήταν δύσκολη. Το πολύσκλαβο μαρτυρικό νησί ήταν κάτω από την σκλαβιά των Τούρκων. Οι γονείς του ήσαν άνθρωποι ευλαβείς και εύποροι. Ο Αγιος έμαθε τα πρώτα γράμματα από τους γονείς του και μετά συνέχισε τις σπουδές του στο Ελληνικό σχολείο στη Λευκωσία. Μετά το πέρας των σπουδών του επέστρεψε και εγκαταβίωσε στο ερειπωμένο μοναστήρι του Αγίου Αναστασίου, που βρισκόταν στο χωριό του.

Αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας και διετέλεσε ηγούμενος για πολλά χρόνια στο μοναστ ήρι της Θεοτόκου στην Παλλουριώτισσα Λευκωσίας. Η περίοδος της ηγουμενίας του στο μοναστήρι υπήρξε μια περίοδος εθνικών δοκιμασιών και διωγμών του Ελληνικού στοιχείου. Ένας Τούρκος επαναστάτης, ονόματι Χαλήλης, με δύο χιλιάδες περίπου ομοεθνείς του, θέλησε να καταλάβει τη Λευκωσία. Η κατάσταση ήταν μαρτυρική. Με κίνδυνο της ίδιας της ζωής του ο Αγιος Πανάρετος, στις δύσκολες εκείνες στιγμές, έγινε ο παρήγορος άγγελος όλων των πονεμένων και ο υπερασπιστής και προστάτης των καταδιωγμένων. Η ζωντανή και ουσιαστική συμπαράστασή του στον πόνο του λαού εκτιμήθηκε τόσο, ώστε κλήρος και λαός συνήλθε και τον εξέλεξε Μητροπολίτη Πάφου το 1767.

Από τη θέση αυτού του δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξει όλα τα κρυμμένα χαρίσματά του και έγινε τα σκοτεινά εκείνα χρόνια για τους σκλαβωμένους βακτηρία και στήριγμα και φάρος φωτεινός. Εποίμαινε το ποίμνιό του με αυταπάρνηση. Με εκείνους, οι οποίοι παραδέχονταν με ειλικρίνεια τα λάθη τους και αγωνίζονταν να διορθωθούν, ήταν επιεικής. Τους πονηρούς και αδιόρθωτους τους αντιμετώπιζε με την αρμόζουσα σε κάθε περίπτωση αυστηρότητα, προκειμένου να αφυπνίσει συνειδήσεις και να προκαλέσει την μετάνοια και τη διόρθωση. Κάποιος από τους ιερείς της επαρχίας του Αγίου καταλήφθηκε από το πάθος της αισχροκέρδειας, με αποτέλεσμα οι ενορίτες του να υποφέρουν και να αναγκασθούν να το καταγγείλουν στον Επίσκοπο. Αυτός κάλεσε τον ιερέα, του έκανε τις σχετικές παρατηρήσεις, και τον συμβούλευσε κατάλληλα και εκείνος υποσχέθηκε ότι θα προσπαθήσει να διορθωθεί. Στην πραγματικότητα όμως δεν έκανε καμία προσπάθεια, αντίθετα μάλιστα τα πράγματα χειροτέρεψαν και οι ενορίτες ζήτησαν την απομάκρυνσή του. Ο Επίσκοπος τον συμβούλεψε για δεύτερη και για τρίτη φορά. Όταν όμως βεβαιώθηκε για την αμετανοησία του και για την προσπάθειά του να παραπλανήσει τον Επίσκοπο με ψεύτικους όρκους, τον τιμώρησε με ένα πρωτότυπο και ασυνήθιστο τρόπο. Την ώρα που μιλούσε με θράσος και έλεγε ψέματα του είπε με αυστηρότητα: «να κλείσεις το στόμα σου και να μην ομιλείς, αφού καταδέχεσαι να ψεύδεσαι και να ορκίζεσαι χωρίς φόβο». Και από εκείνη τη στιγμή έμεινε άλαλος και δεν μπορούσε να μιλήσει. Μετά από αρκετό χρονικό διάστημα και αφού ο ιερέας αρρώστησε βαριά, ζήτησε να δει τον Αγιο και με νεύματα να εξομολογηθεί. Εκείνος έτρεξε κοντά του και, όταν διέγνωσε την αληθινή του μετάνοια, τον συγχώρησε, τον ευλόγησε και τότε λύθηκε η γλώσσα του. Εξομολογήθηκε, κοινώνησε και απήλθε του κόσμου τούτου με μετάνοια.

Τον Αγιο Πανάρετο απασχολούσε έντονα το θέμα της σωτηρίας του. Σε όλη του τη ζωή προετοιμαζόταν για την ώρα της εξόδου του. Είχε το χάρισμα της μνήμης του θανάτου και επιθυμούσε τα τέλη της ζωής του να είναι χριστιανικά, ανεπαίσχυντα και ειρηνικά. Αξιώθηκε δε να προγνωρίσει την ώρα της κοιμήσεώς του και φρόντισε να είναι πανέτοιμος. Λίγο πριν από την κοίμησή του είπε στον πρωτοσύγκελό του ότι θα έρθει ο φίλος του Επίσκοπος πρώην Καρπάθου Παρθένιος, για να τον εξομολογήσει. Μάλιστα του είπε να πάει στην προκυμαία να τον υποδεχθεί και να τον φέρει στο Επισκοπείο. Ο Πρωτοσύγκελος νόμισε ότι ο Αγιος παραμιλούσε λόγο της ασθένειάς του και παράκουσε. Στη συνέχεια όμως, μετά την επιμονή του Αγίου, υπάκουσε και πραγματικά ευρήκε στη προκυμαία ένα πλοίο, το οποίο λόγο των ισχυρών ανέμων που έπνεαν, προσάραξε στην Πάφο. Μέσα σε αυτό ευρισκόταν ο Επίσκοπος Παρθένιος, ο οποίος έσπευσε, γεμάτος συγκίνηση και θαυμασμό, να συναντήσει τον Αγιο. Αφού τον εξομολόγησε, την επόμενη μέρα λειτούργησε και τον κοινώνησε. Ο Αγιος Πανάρετος τον παρακάλεσε να παραμείνει άλλη μια μέρα, για να τελέσει και την εξόδιο Ακολουθία του. Εκείνος παρέμεινε και κήδευσε το ιερό λείψανό του Αγίου, το ευωδίαζε και μάλιστα θεράπευσε πολλούς ασθενείς οι οποίοι επικαλέσθηκαν τις πρεσβείες του.

Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, τ. Μαΐου, σελ. 26-30.