σ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, ὀλιγωρήσαντα πρός τούς ἐπαναστάντας αὐτῷ πειρασμούς.

Ἀδελφέ Ἀνδρέα καί ὁμόψυχε, μή ὀλιγωρήσῃς˙ οὐ γάρ ἐκτατέλιπέ σε ὁ Θεός, οὐδέ ἐγκαταλιμπάνει, ἀλλ᾿ ἐπαγγελία (ἴσ. ἀπειλή, ἤ κατάρα ἤ ἀπαγγελία) ἐστί δεσποτική πρός τόν κοινόν ὑμῶν πατέρα τόν Ἀδάμ καί οὐ παρελεύσεται, ὅτι ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τόν ἄρτον σου. Καί καθώς προσέταξε τῷ ἔξω ἀνθρώπῳ, οὕτω καί τῷ ἔσω ἀνθρώπῳ, τό ἐν τῇ ἀσκήσει συνεργῆσαι εὐχαῖς τῶν ἁγίων, καί πολλά ἀνύουσιν, ἵνα μή ᾖ ἄκαρπος (σελ. 420) ὁ ἄνθρωπος. Καθώς γάρ ὁ χρυσός πυρούμενος ἐν τῷ χωνευτηρίῳ καί διά τοῦ λαβιδίου κρατούμενος, καί τυπτόμενος διά τῆς σφύρας δόκιμος γίνεται καί εὐπρόσδεκτος εἰς βασιλικόν διάδημα, οὕτως ὁ κρατούμενος ἄνθρωπος διά τῆς εὐχῆς τῶν ἁγίων, τῆς πολλά δυναμένης καί ἀνυούσης, πυροῦται διά τῶν θλίψεων καί δέρεται διά τοῦ πειρασμοῦ, εἰ ὑπομένει εὐχαριστῶν, καί ἀναδείκνυται υἱός τῆς βασιλείας.

Ὅλα οὖν πρός τό συμφέρον σοι γίνονται, ἵνα σχῇς καί σύ παρρησίαν ἀπό τῶν ἁγίων, ἀπό τῶν ἰδίων πόνων, ὧν τήν ἀπαρχήν προσφέρειν μή αἰσχύνου. Μή οὖν ἀντί τῆς πνευματικῆς χαρᾶς, λύπην σεαυτῷ προσπορίςῃ˙ καί ἔχε πιστόν τόν ἐπαγγειλάμενον ὅτι ποιεῖ.

Ἔρρωσον ἐν Κυρίῳ, ἀγαπητέ.

σα'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν, εἰς πολλήν ἀθυμίαν ἐμπεσόντα.

Ἀδελφέ Ἀνδρέα, μή δώῃ ὁ φιλάνθρωπος ἡμῶν Θεός τῷ μισοκάλῳ ἐχθρῷ σπεῖραι εἰς σέ τήν αὐτοῦ λύπην καί ἀθυμίαν, ἵνα μή εἰς ἀπόγνωσιν ἐνέγκῃ σε καί περί τῶν ἐπηγγελμένων διά Πνεύματος ἁγίου σοί τῷ ἀγαπητῷ ὑπό τοῦ εὐλογημένου Θεοῦ, ἀλλ᾿ ἀνοίξοι σου τήν καρδίαν τοῦ συνιέναι τάς Γραφάς, καθυώς ἤνοιξε τήν καρδίαν τῶν περί Κλεόπαν.

Πῶς ὁ Θεός μετά τάς πρός τόν ἅγιον καί Πατριάρχην Ἀβραάμ ἐπαγγελίας, πάλιν ἐπείραζεν αὐτόν; Φησί γάρ˙ ὅτι καί μετά τά ρήματα ταῦτα τῶν ἐπαγγελιῶν λέγω, τόν φίλον αὐτοῦ τόν ἱερατεύσαντα αὐτῷ τήν τηλικαύτην θυσίαν, τόν ἄξιον παθεῖν δεινόν οὐδέν, ᾧ τήν πίστιν εἰς δικαιοσύνην ἐλογίσαντο, τόν τηλικοῦτον εἴασεν εἰς πειρασμόν ἐμπεσεῖν πρός δοκιμήν αὐτοῦ καί ἀναπολογησίαν τῶν δυνάμεων τοῦ σκότους˙ εἰς τό εἶναι ὑπογραμμόν τοῖς πιστοῖς, ὅτι διά πολλῶν θλίψεων μέλλουσιν εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, οἵ διά τῆς αὑτῶν ὑπομονῆς κτῶνται τάς ψυχάς αὑτῶν, ἐν παντί εὐχαριστοῦντες. Σύν τούτοις λάβε ἐν νῷ καί τόν ἐν ἁγίοις Ἰώβ, τόν γνήσιον φίλον τοῦ Θεοῦ, τόν ἀληθινόν καί ἄμεμπτον καί δίκαιον, θεοσεβῆ τε καί ἀπεχόμενον (σελ. 422) ἀπό παντός πονηροῦ πράγματος. Τόν ἀνάξιον τοῦ παεῖν κακόν, τοῦτον παρέδωκε πειρασθῆναι πρός δοκιμήν ἀρετῆς, ἕως οὗ ἔδειξε τούς ἐχθρούς αὐτοῦ καί κατηγόρους κατῃσχημένους καί ἀναπολογήτους, ἐν τῷ ἐλέγχεσθαι παρ᾿ αὐτοῦ.

Λάβε δέ εἰς στηριγμόν πίστεως, καί τόν ἀρχηγόν τῆς σωτηρίας ἡμῶν καί τελειωτήν Ἰησοῦν, τόν λυτρωσάμενον ἡμᾶς ἐκ τῆς δοθείσης κατάρας. Πῶς ἐλθών ἐπί τήν ὥραν τοῦ σταυροῦ, δεικνύων ἡμῖν ὁδόν ὑπομονῆς καί σωτηρίας ἔλεγε˙ «Πάτερ, εἰ δυνατόν ἀπελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τό ποτήριον τοῦτο˙ ἀλλ᾿ ὅμως οὐχ ὡς θέλω, ἀλλ᾿ ὡς θέλεις». Τοῦτο δέ δι᾿ ἡμᾶς ἐποίησεν ὁ ἐπιτιμήσας τῷ Πέτρῳ εἰπόντι αὐτῷ˙ «ἵλεώς σοι Κύριε οὐ μή ἔσται σοι τοῦτο», ὡς ὤν ἕτοιμος καί εὐπροαίρετος τοῦ παθεῖν. Ἀλλά διά τήν ἀσθένειαν ἡμῶν ηὔξατο ποτήριον (ἴσ. λείπει, ποτήριον θανάτου πιεῖν), ἵνα μή ἐκκακήσωμεν προσευχόμενοι, κἄν πρός τό παρόν διά τήν [δοκιμήν] μή εἰσακουόμενοι.

Ψηλαφήσωμεν οὖν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν τά πάθη, ἀνθρώπου γενομένου καί συνυπομείνωμεν αὐτῷ τά ὀνείδη, τά στίγματα, τήν ἐξουδένωσιν, τήν καταφρόνησιν, τόν ἐμπτυσμόν, τήν ὕβριν τῆς χλαμύδος, τήν πομπήν τοῦ ἀκανθίνου στεφάνου, τό ὄξος τό μετά πικρίας, τήν ἀλγηδόνα τῆς πήξεως τῶν ἥλων, τήν νύξιν τῆς λόγχης, καί τό ὕδωρ καί τό αἷμα, καί λάβε ἀνάψυξιν τῶν ἀλγηδόνων σου˙οὐ γάρ ἀφῇ εἶναι κενόν τόν κόπον σου. Ἵνα δέ μή βλέπων τούς ἁγίους ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ βαστάζοντας τούς καρπούς τῆς ὑπομονῆς τῶν θλίψεων καί καυχωμένους, ἄμοιρος αὐτῶν εὑρεθῇς, ἀφῆκέ σε μικρόν ὑπενεγκεῖν κόπον, ἵνα συγκοινωνός αὐτῶν καί τοῦ Ἰησοῦ γένῃ, ἔχων παρρησίαν ἐνώπιον αὐτοῦ μετά τῶν ἁγίων.

Μή οὖν λυπηθῇς, οὐ γάρ ἐπελάθετό σου ὁ Θεός, ἀλλά φροντίζει σου ὡς γνησίου καί οὐχ ὡς νόθου υἱοῦ. Καλῶς ἑστήκεις ἐάν προσέχῃς σεαυτῷ ἀσφαλῶς, τοῦ μή ἐκπεσεῖν τοῦ φόβου καί τῆς εὐχαριστίας τοῦ Θεοῦ. Μακάριος δέ τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀνδρίζου καί ἴσχυε ἐν Κυρίῳ

Τά αὐτά γάρ εἰπεῖν σοι οὐκ ὀκνῶ, ἅ παράσχοι σοι ὁ Κύριος.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ.

σβ'

Αἴτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα περί στηριγμοῦ καρδίας καί ἀφέσεως τῶν ἀπό γεννήσεως αὐτοῦ ἁμαρτιῶν.

Ἀπόκρισις

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἔσται σοι ἴασις καί στήριγμα ψυχῇ καί σώματι, καί στηρίξοι σου τήν καρδίαν πρός τό μή κατακυριεῦσαί σου τόν μισόκαλον καί μισάνθρωπον διάβολον. Περί δέ τῆς ἀφέσεως τῶν ἀπό γεννήσεως ἕως τῆς δεῦρο, τοῦτο χαρίζεταί σοι ὁ Θεός μετά τεσσαράκοντα ἡμέρας, διά τό εἶναί σε συγκοινωνόν τῶν δεήσεών μου, ἐν τῷ τοιούτῳ χαρίσματι, διά τῆς μικρᾶς σου ὑπομονῆς.

Ανδρίζου οὖν ἐν Κυρίῳ καί ἴσχυε˙ ὁ Κύριος μετά σοῦ ὁ μέγας ἰατρός ψυχῶν καί σωμάτων.

Εἰρήνη σοι ἐν Κυρίῳ, ἀδελφέ.

σγ'

Ἀπόκρισις τοῦ ἄλλου Γέροντος Ἰωάννου πρός τόν αὐτόν.

Εἰ εἰς τά κοσμικά μακαρίζουσιν ἄνθρωποι τόν πλουτοῦντα, πολύ πλέον μακαρίζω σου τήν ἀγάπην πλουτήσασαν κατά Θεόν, διά τῶν δεήσεων τοῦ εὐλογημένου Πατρός ἡμῶν. Τοίνυν εἰ μή ἡ προσευχή αὐτοῦ προκατέλαβε καί εἶπεν˙ ἐνδυναμώθητι καί ἀνδρίζου καί ἴσχυε, ἐπικίνδυνον εἶχες ἀρρωστίαν ἀρρωστῆσαι, διά μικράν ἀμέλειαν καί μικροψυχίαν τοῦ φυλάξαι τήν μακροθυμίαν καί τήν ὑπομονήν μετά τῶν λογισμῶν σου καί μετά τῶν ὑπηρετούντων σοι, μνημονεύων τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος˙ «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί οὕτως ἀναπληρώσετε τόν νόμον τοῦ Χριστοῦ».

Ὡς οὖν ἀγαπῶν σε ὁ Κύριος ἐπαίδευσε μετά ἐλέους, διά τήν εὐχήν τοῦ δούλου αὑτοῦ, ἵνα διά τῆς μικρᾶς ταύτης παιδείας συνεργήσῃς τῇ δεήσει αὐτοῦ, καί λογίζεταί σοι εἰς ἐργασίαν, ἵνα φιμωθῇ τό στόμα τοῦ ἐχθροῦ, μήποτε εἴπῃ, εἰ ἐπειράσθη εἰς παιδείαν, αὐτομολῆσαι εἶχε. Μή οὖν λυπηθῇς, ὡς γάρ ἤκουσας παρά τοῦ Γέροντος, γίνεταί σοι.

Ἀνδρίζου οὖν κατά τόν λόγον αὐτοῦ καί ἴσχυε.

σβ'

Ὁ αὐτός Γέρων λυτρωθείς ἐκ τῶν πειρασμῶν διά τῶν εὐχῶν τοῦ ἁγίου Γέρτοντος καί τῆς πνευματικῆς αὐτοῦ διδασκαλίας, ἔπεμψεν εὐχαριστῶν αὐτῷ.

Ἀπόκρισις Βαρσανουφίου.

Τῷ Θεῷ τῆς δόξης ἀνάπεμψον πᾶσαν δοξολογίαν καί ὑμνήσωμεν αὐτόν εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν. Ἡμῖν γάρ οὐ πρέπει δόξα, ἀλλ᾿ αὐτῷ μόνῳ, καί τῷ Υἱῷ αὐτοῦ, καί τῷ Πνεύματι αὐτοῦ τῷ ἁγίῳ. Ἤγαγεν ὁ Θεός τήν ἀγάπην σου πρός τήν ἡμῶν ἀσθένειαν, ἵνα βοήθειαν κατά Θεόν σχῶμεν δι᾿ ἀλλήλων, θέλων καί εἰς ἡμᾶς πληρῶσαι τήν λέγουσαν γραφήν˙ ἀδελφός ὑπ᾿ ἀδελφοῦ βοηθούμενος, ὡς πόλις ὀχυρά καί τετειχισμένη». Γένοιτο δέ ὑμῖν πᾶσι βοη<θη>θῆναι ὑπό τοῦ ἀδελφοῦ ἡμῶν, τοῦ μεγάλου Ἰησοῦ λέγω, εὐδόκησε γάρ ἵνα ἀδελφούς ἡμᾶς ἑαυτῷ ποιήσῃ, καί ἐσμέν καί μακαριζόμεθα ὑπό τῶν Ἀγγέλων.

Οἷον ἔχομεν ἀδελφόν δυνατόν, ἵνα ἐνδυναμώσῃ ἡμᾶς, ἰσχυρόν, ἵνα μερίσῃ ἡμῖν τά σκῦλα, ἀρχιστράτηγον, ἵνα συντρίψῃ ἐν πολέμῳ τούς πολεμοῦντας ἡμᾶς ἐχθρούς, ἰατρόν, ἵνα θεραπεύσῃ τόν ἔσω ἡμῶν ἄνθρωπον μετά τοῦ ἔξω ἀνθρώπου, ὑποταγέντος αὐτῷ, τροφέα, τρέφοντα ἡμᾶς τῇ πνευματικῇ τροφῇ˙ ζῶντα, ἵνα ζωώσῃ ἡμᾶς˙ ἐλεήμονα, ἵνα ἡμᾶς ἐλεήσῃ˙ οἰκτίρμονα, ἵνα ἡμᾶς οἰκτειρήσῃ˙ βασιλέα, ἵνα ἡμᾶς βασιλεῖς ποιήσῃ˙ Θεόν, ἵνα καί ἡμᾶς θεούς ποιήσῃ.

Εἰδώς οὖν ὅτι πάντα ἐν αὐτῷ, αὐτοῦ δεήθητι. Οἶδε γάρ ὧν χρείαν ἔχεις, καί πρό τοῦ αἰτῆσαι αὐτόν˙ καί αὐτός παρέχει τά αἰτήματα τῆς καρδίας σου μή ἐμποδίζοντός σου. Καί αὐτῷ πάντοτε τήν δοξολογίαν ἀνάπεμψον, ὅτι αὐτῷ ἡ δόξα πρέπει εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, ἀδελφέ, ἵνα γνῶ τήν ἀσθένειάν μου καί ταπεινωθῶ.

σε'

Αἴτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα περί τῆς ἀβροχίας καί τῆς χρονίας αὑτοῦ σιωπῆς.

(σελ. 438) Ἀπόκρισις

Οὐδέν ἀκαίρως ποιεῖ ὁ Θεός, ἀλλά πάντα πρός τό συμφέρον τοῖς ἀνθρώποις. Καί εἰ ἐκώλυσε τόν ὄμβρον, πρός παιδείαν αὐτῶν, καί πάλιν ἐλεῖ καί πέμπει αὐτόν. Οὕτως εἰ καί πρός καιρόν ἐκωλύθη ὁ λόγος, ἵνα αἰσθανθῶσι τινές, ἀλλά μᾶλλον οὐκ ᾐσθάνθησαν, πάλιν ἐπιτρέπει ὁ Θεός καί λαλεῖται ὁ λόγος, κατά τήν χρείαν πρός ὠφέλειαν.

σς'

Αἴτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν.

Παρακαλῶ σε, Πάτερ ὅσιε, πληρῶσαι εἰς ἐμέ τάς ἁγίας σου ἐπαγγελίας περί τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν.

Ἀπόκρισις Βαρσανουφίου.

Εὐλογητός ὁ Θεός καί Πατήρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις˙ ὅτι ἐάν ἑτοιμάσῃς σεαυτόν πρός ὑποδοχήν τῶν αἰτήσεών σου, λήψῃ διά τοῦ πολλοῦ σου κόπου καί τῆς ἐμῆς ἀσθενείας. Ἡγοῦμαι γάρ τά κέρδη καί τήν ὠφέλειαν παντός ἀνθρώπου καί πάσης ψυχῆς, ἐμά εἶναι. Εἰδέως καί καιόμενος σπένδομαι ὑπέρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς οἶδεν ὁ μόνος γινώσκων τάς καρδίας ἡμῶν Θεός. Καί οἶδα καί πέπεισμαι, ὅτι μή ἀπολέσωμεν τόν κόπον. Ἔχε οὖν τό θάρσος ὅτι λαμβάνεις τάς αἰτήσεις, ἀλλά λαμβάνων φύλαξαι τοῦ μεῖναι παρά σοί τήν χάριν˙ πολλοί γάρ ἔφθασαν λαβεῖν καί μετά τό λαβεῖν ἐξέπεσον, ὅτι οὐκ ἐφύλαξαν εἴ τι ἔλαβον μετά φόβου.

Γενοῦ οὖν ἐπιθυμητής ἀγαθῶν καί τηρητής˙ δοῦλος εὐάρεστος τῷ Δεσπότῃ σου˙ μαθητής ταπεινός τοῦ διά σέ ταπεινώσαντος ἑαυτόν˙ ὑπήκοος τοῦ ὑπηκόου˙ ἀνεξίκακος τοῦ ἀνεξικάκου˙ μακρόθυμος τοῦ μακροθύμου˙ ἐλεήμων τοῦ ἐλεήμονος˙ τά βάρη βαστάζων τοῦ πλησίον, ὡς καί αὐτός σου τά βάρη ἐβάστασεν. (σελ. 430) Ἀγαπῶν πάντας εἰλικρινῶς, ὡς καί αὐτός ἡμᾶς ἠγάπησεν˙ ἀκολουθῶν αὐτῷ ἐν πᾶσιν, ἕως οὗ λάβῃ σε εἰς τήν μεγάλην αὑτοῦ ἀνάπαυσιν, ὅπου ὀφθαλμός οὐκ εἶδε, καί οὖς οὐκ ἤκουσε, καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἠτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν.

Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, μοναχέ.

σζ'

Ὁ αὐτός ᾔτησε τόν μέγαν Γέροντα τά αὐτά.

Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ Ἀνδρέα, δώῃ σοι ἅ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, αἰτεῖτε καί λαμβάνετε, τά αἰτήματά σου ὅλα. Μόνον ἑτοίμασον τόν οἶκον σου ἐν πολλῇ καθαρότητι τοῦ δέξασθαι τά δωρήματα˙ ἐν γάρ τῷ κεκαθαρμένῳ οἴκῳ θησαυρίζονται. Καί ὅπου οὐκ ἔνι βόρβορος τήν εὐωδίαν αὐτῶν παρέχουσι˙ καί ὅταν γεύηται αὐτῶν τις, ξένος γίνεται τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, σταυρούμενος τῷ κόσμῳ καί ὁ κόσμος αὐτῷ, ζῶν ἐν Κυρίῳ, πάντοτε. Καί ὅσον κρούουσι τά κύματα τοῦ ἐχθροῦ, οὐ ρήσσουσιν αὐτοῦ τό σκάφος˙ καί τό λοιπόν φοβερός γίνεται τοῖς ὑπεναντίοις, ἀπό τῆς θεωρίας τῆς ἁγίας σφραγῖδος. Καί ὅσον ἐχθρός γίνεται αὐτῶν, τοσοῦτον φίλος γνήσιος καί ἀγαπητός τοῦ μεγάλου βασιλέως γίνεται.

Λοιπόν, ἀδελφέ, μίσησον τελείως, ἵνα ἀγαπήσῃς τελείως˙ μάκρυνον τελείως, ἵνα ἐγγίσῃς τελείως˙ βδέλυξαι υἱοθεσίαν, ἵνα λάβῃς υἱοθεσίαν˙ ἄφες τοῦ ποιῆσαι θελήματα, καί ποίησον θέλημα˙ κόψον σεαυτόν καί δῆσον σεαυτόν˙ θανάτωσον σεαυτόν καί ζωοποίησον σεαυτόν˙ ἐπιλάθου σαυτοῦ καί γνῶθι σεαυτόν καί ἰδού ἔργα μοναχοῦ ἔχεις.

ση'

Ὁ αὐτός ᾔτησε τόν μέγαν Γέροντα τά αὐτά.

(σελ. 432) Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ Ἀνδρέα, τῆς ψυχῆς μου ἠγαπημένε˙ εἰ ᾔδεις καθώς χρή τήν δωρεάν τοῦ Θεοῦ, πᾶσαι αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς σου εἰ ἦσαν στόμα, οὐκ ἠδύνω δοξάσαι αὐτόν, ἤ εὐχαριστῆσαι καθώς ἄξιον ἦν, ἀλλά πιστεύω ὅτι μανθάνεις. Καί ὡς οἶδεν αὐτός ὁ Θεός, οὐκ ἔστι ριπή ὀφθαλμοῦ ἤ ὥρα, ἐν ᾗ οὐκ ἔχω σε ἐν τῷ νῷ καί ἐν τῇ προσευχῇ. Καί εἰ ἐγώ οὕτω σε ἀγαπῶ, ὁ Θεός ὁ πλάσας σε περισσότερον σέ ἀγαπᾷ. Καί δέομαι αὐτοῦ ὁδηγῆσαί σε καί κυβερνῆσαι κατά τό θέλημα αὐτοῦ˙ καί οὕτω κυβερνᾷ σε πρός τό συμφέρον τῆς ψυχῆς σου, κἄν μακροθυμῇ, ἀλλά πλεονάζει τήν ὠφέλειαν τῆς ψυχῆς σου.

Κάθου οὖν οὕτως, εὐχαριστῶν αὐτῷ εἰς πάντα καί ἐξουθενῶν σεαυτόν εἰς πάντα, πιστεύων περί πάντων τῶν ρηθέντων σοι, ὅτι ἔσονται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν˙ ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

σθ'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν αἰτήσαντα τήν παρά τοῦ Θεοῦ σύνεσιν˙ καί τά αὐτά.

Ἀδελφέ Ἀνδρέα, εἶπεν ὁ Δεσπότης ἡμῶν Χριστός τῇ Μάρθᾳ˙ «ἐάν πιστεύσῃς, ὄψει τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ».

Καί σύ οὖν πίστευσον, καί βλέπεις τόν Λάζαρον ἐγηγερμένον ἐκ τῶν νεκρῶν, καί συναριστῶντα τῷ Ἰησοῦ˙ καί βλέπεις τήν Μαρίαν παρακαθημένην τοῖς ἁγίοις ποσίν αὐτοῦ, ἀπαλλαγεῖσαν τοῦ τῆς <Μάρθας> περισπασμοῦ. Καί πίστευσον ὅτι πάντα γενήσεταί σοι, ἅ δι᾿ ἐμοῦ τοῦ ἀναξίου ᾐτήθη ὁ Θεός τοῦ παρασχεῖν τῇ ἀγάπῃ σου. Οὐδέν οὖν ἀπαιτεῖ σε ὁ Θεός, εἰ μή ὑπομονήν καί εὐχαριστίαν, καί ἀνοίγει σοι τούς θησαυρούς τῆς εἰς αὐτόν σοφίας καί συνέσεως.

Ἀσπάζομαί σε ἐν Κυρίῳ, ἐν ᾧ ὑγίαινε ψυχῇ καί σώματι, καί εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ.

σι'

Ἀπόκρισις Τοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν.

(σελ. 434) Ἀδελφέ καί ἀγαπητέ Ἀνδρέα, ἄκουσον˙ οἱ τά εὔριζα νομίσματα λαμβάνοντες παρά τοῦ βασιλέως, ἐάν μετά σπουδῆς καί ἐπιμελείας αὐτά φυλάξωσι, λαμπρά μένουσι καί καθαρά. Ἐάν δέ ἀμελήσωσιν, οὐ μόνον ὅτι ἰοῦνται, ἀλλά τάχα καί ἀπόλλυνται. Διά τοῦτο σοφός τις εἶπε˙ «τό ἀργύριόν σου δῆσον». Ἐγώ δέ οὐ μόνον δῆσαι λέγω τῇ πίστει τῇ ἀδιστάκτῳ, ἀλλά καί σφραγίσαι τῇ ταπεινώσει καί τῇ μακροθυμίᾳ τῆς ὑπομονῆς, δι᾿ ἧς σώζεται ὁ ὑπομένων. Τολμηρόν λέγω, διά τοῦ συγχωροῦντός μοι Θεοῦ˙ λέγει σοι δι᾿ ἐμοῦ τοῦ ἐλαχίστου ὁ μέγας μεσίτης Ἰησοῦς, ὁ Υἱός τοῦ εὐλογημένου Πατρός, ὁ χορηγός τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου αἱ πολλαί καί ἀπό γεννητῆς μέχρι τοῦ δεῦρο.

Λαβών οὖν τήν χαράν ταύτην τήν μεγάλην, τήν ἀνεκλάλητον, ἀγάπησον αὐτόν ὅλῃ δυνάμει, δεικνύων καρπόν ἄξιον τῆς μετανοίας, κράζων μετά τοῦ ἁγίου Παύλου τά μελῳδικά ἐκεῖνα. «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, θλῖψις, ἤ στενοχωρία, ἤ λιμός, ἤ διωγμός, ἤ γυμνότης, ἤ κίνδυνος, ἤ φόβος, ἤ μάχαιρα; Λέγων αὐτῷ, ὅτι θανατούμεθα ὅλην τήν ἡμέραν, ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς. Ἀλλ᾿ ἐν τούτοις πᾶσι ὑπερνικῶμεν, διά τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς. Πέπεισμαι γάρ, ὅτι οὔτε θάνατος, οὔτε ζωή, οὔτε Ἄγγελοι, οὔτε ἀρχαί, οὔτε ἐξουσίαι, οὔτε ἐνεστῶτα, οὔτε μέλλοντα, οὔτε δυνάμεις, οὔτε ὕψωμα, οὔτε βάθος, οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δύναται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, τῷ Κυρίῳ ἡμῶν». Ταῦτα μή μόνον στόματι δείξῃς μελετῶν, ἀλλ᾿ ἔργοις. Φησί γάρ˙ «ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τάς ψυχάς ὑμῶν».

Μεγάλου ἀξιώματος ἐγένου, μεγάλα καί ἄξια ἔργα δεῖξον ὑπομονῆς καί εὐχαριστίας, δι᾿ ὥν ἐστί προσδοκία τῆς τελειότητος, ἧς γενώμεθα ἄξιοι ἐν ὀνόματι τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

Μάλαξον ταῦτα συνεχῶς καί ἐνεργῶς, καί γεύου αὐτῶν τῆς γλυκύτητος πῶς εὐωδιάζουσί σου τήν ψυχήν καί τῶν ἐντυχεῖν δυναμένων˙ ἀνδρίζου ἐν Κυρίῳ, καί ἴσχυε, εὐλαβέστατε.

σια'

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν.

Ἀδελφέ Ἀνδρέα, εἶπεν ὁ Κύριος ὅτι Ἠλίας ἤδη ἦλθε. Κἀγώ σοι λέγω, ὅτι ὁ νοητός σου Λάζαρος, ἤδη ἠγέρθη καί ἐλύθη τῶν δεσμῶν, καί ἐπληρώθη ἐπ᾿ αὐτόν, διέρρηξας τούς δεσμούς μου. Λοιπόν καί αὐτός ὀφείλεις θῦσαι θυσίαν αἰνέσεως τῷ λύσαντι, ἵνα μή πάλιν διά ραθυμίας ἐμπέσῃς εἰς τούς πρώτους δεσμούς, κατά τόν λόγον τοῦ Σωτῆρος λέγοντος˙ ἰδού ὑγιής γέγονας καί τά λοιπά. Εὐχαρίστησον τῷ Θεῷ˙ μέλλει γάρ αὐτῷ καί φροντίζει σου καί οἰκονομεῖ ἐν πᾶσιν, ἐάν καί σύ μείνῃς θέλων. Ὑγίαινε ψυχῇ καί σώματι˙ καί εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ.

σιβ'

Ὁ αὐτός τῆς τοιαύτης τυγχάνων δωρεᾶς ᾔτησε καί παράθεσιν αὐτῷ τε καί τοῖς σύν αὐτῷ.

Ἀπόκρισις

Δοῦλε τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου Ἀνδρέα, σύνδουλε δέ ἐμοῦ τοῦ ἐλαχίστου˙ εἰρήνη σοί καί τοῖς λοιποῖς συνδούλοις ἡμῶν, ἀπό Θεοῦ Πατρός καί Κυρίου ἡμῶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ. Δῆλον ὑμῖν ποιῶ, ὅτι πρό τῆς αἰτήσεως ὑμῶν, ἤδη ἐγώ παρεθέμην ὑμᾶς τῇ ἁγίᾳ καί προσκυνητῇ καί ὁμοουσίῳ, ζωοποιῶ τε καί ἀνάρχῳ Τριάδι, ἐν παραθέσει φυλακτηρίου ἀπό παντός κακοῦ. Οὐ θέλω δέ ὑμᾶς ἀγνοεῖν καί τοῦτο˙ ὅτι ἐστίν ἄλλη παράθεσις, φοβερωτέρα, ἀναγκαιοτέρα καί φρικτή˙ ποθεινοτέρα καί ἀγαπητή˙ ἐντιμοτέρα καί ἐνδοξοτέρα˙ καί ποία ἐστίν, ἀκούσατε. Ὅταν καταισχύνηται ὁ μισόκαλος ἐχθρός ἡμῶν, ἀκούων τῆς μακαρίας ἐκείνης καί ζωοποιοῦ φωνῆς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν πρός ἡμᾶς, τῆς πλήρους χαρᾶς καί εὐφροσύνης καί ἀγαλλιάσεως, φωτιζούσης ἀνεκλαλήτῳ λαμπρότητι καί λεγούσης˙ «δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου», τότε γίνεται ἡ μεγάλη αὐτοῦ παράθεσις, ὅταν παραδοθῇ ἡ βασιλεία τῷ Θεῷ καί Πατρί˙ αὕτη ἐστί, καί χωρίς ταύτης ἄλλη οὐκ ἔστι˙ καί πῶς γίνεται, ἀκούσατε. Ἕκαστος τῶν ἁγίων προσφέρων οὕς ἔσωσεν υἱούς τῷ Θεῷ (σελ. 438) λαμπρᾶ τῇ φωνῇ μετά πολλῆς καί μεγάλης τῆς παρρησίας, θαυμαζόντων τῷ ἁγίων Ἀγγέλων, καί ὅλων τῶν ἐπουρανίων δυνάμεων, λέγει˙ «ἰδού ἐγώ καί τά παιδία ἅ μοί ἔδωκεν ὁ Θεός». Καί οὐ μόνον αὐτούς ἀλλά καί ἑαυτόν παραδίδωσι τῷ Θεῷ˙ καί τότε γίνεται ὁ Θεός τά πάντα ἐν πᾶσιν.

Εὔξασθε οὖν ἵνα φθάσωμεν. Μακάριος γάρ ὁ προσδοκῶν καί φθάνων.

Εὔξασθε ὑπέρ ἐμοῦ ἀγαπητοί.

σιγ'

Ὁ αὐτός φαντασίας καί πειρασμούς ὑπομένων ἐκ τῶν δαιμόνων, καί θαυμάζων ὅτι μετά τήν τοσαύτην φιλανθρωπίαν καί τάς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἐπαγγελίας ταῦτα ὑφίσταται, ἠρώτησε τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα περί τούτου˙ καί εἰ ἔτι ἵστανται αἱ σφραγίδες τῶν ἐπαγγελιῶν.

Ἀπάντησις Βαρσανουφίου,

Εἰρήνη πολλή τοῖς ἀγαπῶσι τόν Κύριον, καί οὐκ ἔστιν αὐτοῖς σκάνδαλον. Εἰρήνη σοι ἔσται ἐν Θεῷ, τιμιώτατε ἀδελφέ, καί ὁμόφρον. Μή ἐκλύσῃ σε ὁ τῶν δαιμονικῶν παθῶν καί φαντασιῶν ὄχλος, πλεονάζουσι τήν ἀρετήν, ἐάν μετά ἀκριβείας προσέχωμεν παρασχεῖν μικράν ὑπομονήν. Φησί γάρ περί τοῦ σωζομένου διά πίστεως δικαίου˙ «ὅτι ἐάν ὑποστείληται, οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ».

Μή οὖν χαυνώσωμεν τό σχοινίον, ἵνα μή ἀπολέσωμεν τά δοθέντα ἡμῖν παρά τοῦ φιλανθρώπου καί εὐσπλάγχνου Θεοῦ˙ αὐτοῦ γάρ ἐστι τό παρασχεῖν καί ἡμῶν τό φυλάξαι. Καί μή θαυμάσῃς, εἰ μετά τάς ἁγίας ἐπαγγελίας καί τά ἀμεταμέλητα χαρίσματα, πάλιν κινοῦσι πρός σέ τά ἄτιμα αὑτῶν πάθη, προσδοκῶντες συλῆσαι τόν ἄπειρον πλοῦτον, ἀλλά μιμνήσκου τῆς μετά τήν τοῦ Δεσπότου ἡμῶν Θεοῦ, περί τοῦ ἐν ἁγίοις καί ἐνδόξου Ἰώβ μαρτυρίας, ἀναιδείας αὐτῶν. Πόσους πειρασμούς καί μηχανήματα ἐκίνησαν καταβαλεῖν τόν πύργον, καί οὐκ ἠδυνήθησαν! Οὐδέ συλῆσαι ἴσχυσαν τόν θησαυρόν τῆς λαμπρᾶς αὐτοῦ πίστεως καί εὐχριστίας. Λαμπρότερον γάρ ἔδειξεν ἡ πρός τό πῦρ ὁμιλία τό χρυσίον, τοῦτ᾿ ἔστιν ἡ ὑπερβολή τῶν πειρασμῶν τόν δίκαιον. (σελ. 440) Ἀφῆκε γάρ ὁ Θεός καί συνεχώρησε καί μετά τήν ἰδίαν αὑτοῦ περί τοῦ δικαίου μαρτυρίαν πειρασθῆναι τόν δοῦλον, πρός μείζονα εὐδοκίμησιν καί δόξαν τοῦ Δεσπότου καί ἀναπολογίαν τῶν ἐχθρῶν.

Μή οὖν ἐκκακήσῃς, στήκουσι γάρ αἱ σφραγίδες τῶν ἐπαγγελιῶν, ἀλλά ὑπόμεινον τόν Κύριον. «Ὁ γάρ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται», ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

σιδ'

Ἀπόκρισις τοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν˙ σπαρέντος ἐν αὐτῷ λογισμοῦ, ὅτι τό μή ἐγκρατεύεσθαι ἀπό βρωμάτων, κωλύει αὐτόν φθάσαι εἰς τά ἐπηγγελμένα αὐτῷ.

Οὐχ ὡς ἐξουδενῶν τήν ἐγκράτειαν καί τήν πολιτείαν, λέγω ἀεί τῇ ἀγάπῃ σου ποιῆσαι τήν χρείαν τοῦ σώματος ὡς χρή˙ μή γένοιτο˙ ἀλλ᾿ ὅτι ἐάν μή ἡ ἔσωθεν ἐργασία βοηθήσῃ μετά Θεόν τῷ ἀνθρώπῳ, μάτην κοπιᾷ εἰς τήν ἐξωτικήν. Διά τοῦτο γάρ εἶπεν ὁ Κύριος «ὅτι οὐ τά εἰσπορευόμενα εἰς τό στόμα κοινοῖ τόν ἄνθρωπον, ἀλλά τά ἐκπορευόμενα ἐκ τοῦ στόματος». Καί γάρ ἡ ἐσωτέρα ἐργασία μετά πόνου καρδίας, φέρει τήν ἀληθινήν ἡσυχίαν τῆς καρδίας, καί ἡ τοιαύτη ἡσυχία φέρει τήν ταπείνωσιν, καί ἡ ταπείνωσις ποιεῖ τόν ἄνθρωπον εἶναι κατοικητήριον Θεοῦ. Καί ἀπό τῆς κατοικήσεως ταύτης ἐξορίζονται οἱ πονηροί δαίμονες, καί ὁ τούτων ἀρχηγός διάβολος, σύν τοῖς ἀτίμοις αὑτῶν πάθεσι. Καί εὑρίσκεται ὁ ἄνθρωπος ναός Θεοῦ ἡγιασμένος, πεφωτισμένος, κεκαθαρμένος, πάσης εὐωδίας καί ἀγαθωσύνης καί ἀγαλλιάσεως. Καί εὑρίσκεται θεοφόρος ὁ ἄνθρωπος, μᾶλλον δέ καί θεός, διά τόν εἰπόντα˙ «ἐγώ εἶπα θεοί ἐστε καί υἱοί τοῦ ὑψίστου πάντες».

Μή οὖν θορυβήσῃ σε ὁ λογισμός, μᾶλλον δέ ὁ πονηρός, ὅτι τά σωματικά βρώματα κωλύουσί σε φθάσαι εἰς τάς ἐπαγγελίας˙ ἅγια γάρ εἰσι καί οὐκ ἔστιν ἀπό καλοῦ κακόν ἀποβαίνειν. Ἀλλά τά διά στόματος ἐξερχόμενα ἀπό τῆς καρδίας πεμπόμενα κωλύει καί ἐμποδίζει τόν ἄνθρωπον διά τάχους ἐλθεῖν εἰς (σελ. 442) τάς προκειμένας αὐτῷ ἐπαγγελίας. Ποιῶν οὖν τήν χρείαν τοῦ σώματος μή διακριθῇς, ἀλλά ποίησον τήν δύναμιν τοῦ ἔσω ἀνθρώπου τοῦ πονέσαι καί ταπεινῶσαι τούς λογισμούς αὐτοῦ καί τότε ἀνοίγει ὁ Θεός τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας σου, ἰδεῖν τό φῶς τό ἀληθινόν καί συνιέναι εἰπεῖν, ὅτι χάριτί εἰμι σεσωσμένος, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

σιε'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν.

Ἐπειδή, δέσποτα, ὡς οἶδας, ἀσθενής εἰμι ψυχῇ καί σώματι, δέομαί σου παρακάλεσον τόν Θεόν παρασχεῖν μοι δύναμιν καί βοήθειαν εἰς τήν ὑπομονήν, ἵνα εὐχαρίστως βαστάσω τά ἐπερχόμενά μοι.

Ἀπόκρισις Βαρσανουφίου

Ἀδελφε Ἀνδρέα, μαθεῖν θέλω τήν ἀγάπην σου ὅτι πάντα τά χαρίσματα διά τῆς ἐλεύσεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος δίδονται καί πολυμερῶς καί πολυτρόπως γίνονται. Ποτέ γάρ ἔδωκεν ὁ Θεός τό πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις ἐκβαλεῖν δαιμόνια˙ ποτέ δέ ἐπιτελεῖν ἰάσεις˙ ποτέ δέ τό προορᾶν καί ποτέ ἐγείρειν νεκρούς˙ τό δέ τέλειον, τό ἀφιέναι ἁμαρτίας καί ἐλευθερῶσαι ψυχάς ἐκ σκότους καί ἀγαγεῖν εἰς τό φῶς. Ἰδού οὖν δέομαι τοῦ Θεοῦ, ἵνα μετά τήν ἐλευθερίαν τῆς ψυχῆς σου, δώῃ σοι τό Πνεῦμα τό ἅγιον εἰς ὑπομονήν καί εὐχαριστίαν˙ καί ἵνα αἰσχυνθῇ ὁ ἐξ ἐναντίας, μή ἔχων καθ᾿ ἡμῶν ἀπολογίαν. Συνέργησον καί σύ μικρόν πυκτεύων κτήσασθαι καί δίδωσιν ὁ πλούσιος ἐν ἐλέει Θεός.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, ἀδελφέ.

σις'

Ἐρώτησις

Παρακαλῶ σε, δέσποτα, μνημονεύειν μου πάντοτε καί δήλωσόν μοι πῶς δεῖ παρελθεῖν μετά τοῦ πλησίον οἰκοῦντος ἀδελφοῦ ἡμῶν.

(σελ. 444) Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ, γραπτόν ἐστι, «ὅτι ἐάν ἐπιλάθωμαί σου Ἱερουσαλήμ, ἐπιλησθείη ἡ δεξιά μου» καί τά λοιπά˙ ταῦτα περί μνήμης.

Περί δέ τοῦ πῶς δεῖ παρελθεῖν μετά τοῦ πλησίον˙ ὅ θέλων ἀρέσαι τῷ Θεῷ, κόπτει τό θέλημα αὑτοῦ τῷ πλησίον, βιαζόμενος ἑαυτόν. Φησί γάρ «βιαστῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν». Μάθε οὖν πῶς ἀναπαύεται ὁ ἀδελφός, καί οὕτω ποίησον, καί εὑρίσκεις καί σύ ἀνάπαυσιν παρά τοῦ Θεοῦ, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

σιζ'

Οὗτος ὁ ἀδελφός, ὁ πλησίον οἰκῶν τοῦ ἀσθενοῦντος Γέροντος, συμπαθήσας τῇ αὐτοῦ ἀσθενείᾳ ᾔτησε πάνυ τόν μέγαν Γέροντα εὔξασθαι ὑπέρ αὐτοῦ.

Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ ὀχληρέ, εἰ ᾔδεις τήν δωρεάν τοῦ Θεοῦ, διατί ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν παιδεύει τόν δοῦλον αὑτοῦ Ἀνδρέαν ὥς εὔσπλαγχνος Πατήρ, ἐδόξασας ἄν τόν Θεόν, ἵνα ἀποστομίσῃ τό μιαρόν στόμα τοῦ δράκοντος, ἵνα μή εὕρῃ κατ᾿ αὐτοῦ πρόφασιν ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως διά τάς μεγάλας ἐπαγγελίας, τάς αὐτῷ ἐπαγγελθεῖσας ὑπό τοῦ Θεοῦ, δι᾿ ἐμοῦ τοῦ ἐλαχίστου δούλου καί ἀχρείου. Τί δέ; Νομίζεις ὅτι οὐ συμπάσχω αὐτῷ περισσότερον παντός ἀνθρώπου; Ναί. Ἐπεί ποῦ ἐστιν, ὅτι «ἐάν πάσχῃ ἕν μέλος, συμπάσχει ὅλα τά μέλη»; Εἰ μετά ἀληθείας ᾔδει τήν λαμπρότητα τῶν προκειμένων αὐτῷ, μελῳδῆσαι εἶχε σύν τῷ Παύλῳ, εὐχαριστῶν ἀγαλλιώμενος καί λέγων˙ «ὅτι οὐκ ἄξια τά παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς». Ὁ Θεός ἐνδυναμώσοι αὐτόν, καί πέμψοι αὐτῷ τό μέγα ἔλεος.

Ἀσπάζομαι ὑμᾶς ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, θεωρῶν σύν Θεῷ τήν προκοπήν ὑμῶν, τήν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν˙ ᾧ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

σιη'

Ὁ αὐτός ἀδελφός ζητῶν δι᾿ ἑαυτοῦ ὑπηρετεῖν τῷ Γέροντι κατά δύναμιν σύν τῷ αὐτοῦ ὑπηρέτῃ <καί> τοῦ Γέροντος διακρινομένου καί μή θέλοντος ὑπηρετεῖσθαι παρ᾿ αὐτοῦ, διά τόν λόγον τοῦ Ἀββᾶ Θεοδώρου τοῦ ἐν τῇ Φέρμῃ, μή ἀνεχομένου ἐπιτάξαι τῷ ἰδίῳ μαθητῇ, ἠρώτησε τόν ἄλλον Γέροντα περί τούτου.

Ἀπόκρισις Ἰωάννου.

Ὁ Θεός τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, προσθείη τῇ πίστει σου, ὦ τιμώτατε καί προσφιλέστατε ἀδελφέ, καί ἐνδυναμώσοι τήν ἀγάπην σου ἐν τῷ φόβῳ αὐτοῦ, τοῦ πληρῶσαι τήν καλήν προαίρεσίν σου εἰς τόν πλησίον˙ ὥστε ἐάν κοπιᾷς μικρόν κατά δύναμιν, οὐκ ἀποστερεῖ σε ὁ Θεός τόν μισθόν τοῦ κόπου σου. Εἴ τι οὖν δύνασαι ἀνάπαυσον τόν Γέροντα καί ἀρέσει τῷ Θεῷ ὑπέρ λατρείας, ὑπέρ θυσίας. Ἅ δέ οὐ δύνασαι, ἵνα ποιήσῃ ὁ ἀδελφός.

Οὐκ ὀφείλει δέ ὁ Γέρων διακριθῆναι ὑπηρετούμενος παρ᾿ ἡμῶν ἀσθενής ὤν, ἀλλ᾿ εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ, καί εὔχεσθαι ὑπέρ ὑμῶν. Ἀσθενείς οὖν ὤν, οὐκ ὀφείλει κρατῆσαι τόν λόγον τοῦ ἀββᾶ Θεοδώρου, λέγοντος περί τοῦ ἀδελφοῦ, ὅτι οὐκ εἰμί κινοβιάρχης ἵνα ἐπιτάξω αὐτῷ˙ ἐάν θέλῃ ποιῆσαι, ὅ βλέπει με ποιοῦντα, ποιησάτω. Ταῦτα γάρ ἔλεγεν ὁ ἀββᾶς Θεόδωρος, ὅτι ἐδύνατο ποιῆσαι τήν χρείαν αὐτοῦ, καί ὑπηρετεῖν ἄλλοις. Οὗτος δέ ἀσθενής ἐστι. Καί ἕκαστος δέ ὀφείλει πρός τό μέτρον αὑτοῦ καί τήν κατάστασιν διάγειν ἐν φόβῳ Θεοῦ, εὐχαριστῶν αὐτῷ πάντοτε ὅτι δι᾿ αὐτοῦ ἄλλοι λαμβάνουσι τόν μισθόν. Μή οὖν φθονήσῃ τῷ θέλοντι ἀκοῦσαι τοῦ λέγοντος˙ «ἠσθένησα καί διακονήσατέ μοι». Οὐκ ἀπαιτεῖ ὁ Θεός τόν ἀσθενοῦντα, καθώς πολλάκις ἠκούσαμεν, εἰ μή μόνον τήν εὐχαριστίαν καί τήν ὑπομονήν. Αὗται γάρ πρεσβεύουσιν ὑπέρ τῆς ἀδυναμίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Μή διακριθῇ οὖν ὑπηρετούμενος ὑπέρ τοῦ οἱουδήποτε ἀδελφοῦ, θέλοντος διά τόν Θεόν κοπιᾶν, καί μή εἴπῃ˙ βαρῶ τοῦτον, ἤ θλίβω τοῦτον˙ ἀλλ᾿ εἴπῃ˙ δύναται ἶσος εἶναι τῷ ὑπηρετοῦντι (ἴσ. ὁ ὑπηρετῶν) τοῖς κακουμένοις, ὁπότε ὁ Θεός ἐπληροφόρησεν αὐτόν ποιῆσαι ἑαυτῷ μισθόν ἀπ᾿ ἐμοῦ. Ὁ Κύριος ἐνδυναμώσοι αὐτόν, κἀμέ μή κατακρίνει. Ταῦτα φυλαξάτω, καί οἰκεῖτε μετ᾿ εἰρήνης, χάριτι Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

(σελ. 448) Πρό πάντων «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί οὕτως ἀναπληρώσετε τόν νόμον τοῦ Χριστοῦ». Καί ἐπί τούτοις μνημονεύσωμεν ὅτι ὁ θάνατος οὐ χρονίζει φθάσαι. Καί δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καί τῷ πλησίον, ἵνα δι᾿ αὐτοῦ κληρονομήσητε τήν ἀθάνατον ζωήν, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ἐν ᾧ ἔχοντες τήν ἐλπίδα μή μεριμνήσητε εἰς τήν αὔριον˙ αὐτῷ γάρ μέλλει περί ἡμῶν. Καί ἐάν ἐπιρρίψωμεν τήν μέριμναν ἡμῶν ἐπ᾿ αὐτόν, αὐτός ἡμῶν φροντίσει ὡς θέλει.

Αὐτῷ ἡ δόξα. Ἀμήν.

Ἀσπάζομαι ὑμᾶς ἐν Κυρίῳ, παρακαλῶν εὔξασθαι ὑπέρ ἐμοῦ διά τήν ἀγάπην.