Γ' ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣ

ΗΣΥΧΑΣΤΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ

ξθ'.

Ἀπόκρισις τοῦ αὐτοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τινα ἡσυχάζοντα, ἐρωτήσαντα περί τοῦ διακονοῦντος αὐτῷ˙ καί περί παραδοχῆς λογισμῶν˙ καί περί τῶν κατά σάρκα συγγενῶν.

Ἀδελφέ, ὡς τῇ ψυχῇ μου λαλῶ σοι˙ γέγραπται γάρ, μήποτε ἡ γνῶσις ὑμῶν πρόσκομμα γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν ἀδελφοῖς. Ὁ ἀδελφός ὁ διακονῶν σοι, ἀκεραιότητα ἔχει, μή θελήσῃς διδάξαι αὐτόν φρόνησιν, ἐπεί ἐγείρεις ἐπάνω αὐτοῦ ὀργήν˙ ἀλλ᾿ ἀρκέσθητι πρός αὐτόν τῷ ποιῆσαί σου τήν χρείαν, μή παρέχων αὐτῷ περί φρονήσεως λογισμόν. Καλῶς ἔχει˙ μή ταράξῃς αὐτοῦ τήν καρδίαν.

Τῶν τελείων ἐστί τό ἐάσαι τόν λογισμόν αὐτοῦ εἰσελθεῖν, καί πάλιν αὐτόν ἐκβαλεῖν. Λοιπόν σύ, μή εἰσενέγκῃς τόν λαμπρόν κατακαῦσαί σου τόν δρυμῶνα˙ μή ἀφήσῃς ληφθῆναι τά ἱμάτιά σου, ἵνα μή μετά μάχης λάβῃς αὐτά˙ μή πειράσῃς σεαυτόν ταραχθῆναι, οὐ γάρ στήκεις εἰς τόν τοιοῦτον πειρασμόν. Λοιπόν πρόσεχε σεαυτῷ, καί εὔχου ὑπέρ ἐμοῦ.

Περί δέ τῶν κατά σάρκα συγγενῶν, εἰπόντος τοῦ Κυρίου, τίς ἐστιν ἡ μήτηρ μου καί τίνες οἱ ἀδελφοί μου, οὐ δύνασαι παραβῆναι τήν ἐντολήν τοῦ Θεοῦ, καί ἔχειν φιλίαν μετά σαρκικῶν ἀδελφῶν. Εἰ δέ ἱματίων δέονται, διατί (σελ. 186) οὐκ ἐμνήσθης τῶν πτωχῶν, «γυμνός ἤμην καί περιεβάλετέ με», ἀλλά χλευαζόμενος ὑπό τῶν δαιμόνων, μνημονεύεις πάλιν ὧν ἀφῆκας διά τόν Θεόν, ἵνα γένῃς παραβάτης; Οὐαί ἡμῖν, ἀδελφέ, πῶς ἐργάζονται μεθ᾿ ἡμῶν. Θέλεις δέ τήν ἀγάπην αὐτῶν, ἥν καί πρός πάντας χρεωστεῖς; Εὖξαι ὑπέρ αὐτῶν, ἵνα καί αὐτοί σωθῶσι χάριτι Χριστοῦ. Πρόσεχε οὖν σεαυτῷ μηκέτι χλευασθῆναι˙ ἀφέντες γάρ τά συλλάβεια, εἰς τόν ἀλφάβητον ὑπεστρέψαμεν.

Πύκτευσον οὖν τοῦ ἀποθανεῖν, εἰ σωθῆναι θέλεις˙ τό ἀψήφιστον κράτει, καί τρέχε πρός τόν προκείμενον˙ μή προφάσει δικαιώματος ἐνέγκῃ σοι ὁ διάβολος ἄκαιρον φροντίδα. Ἀμερίμνησον ἀπό παντός πράγματος˙ κἄν τε ζῶσι κἄν τε ἀποθνήσκωσι, μή πέμψῃς ἐκεῖ. Μνήσθητι τοῦ Κυρίου λέγοντος˙ «ἄφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς». Σεαυτῷ πρόσεχε˙ ἐκεῖνοι γάρ οὐ ρύονταί σε ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ φοβερᾷ. Πολλάκις λέγω σοι˙ ἐξυπνίσθητι ἀπό τοῦ βαρυτάτου ὕπνου˙ οὐκ οἶδας γάρ ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύριος ἔρχεται, ἵνα εὕρῃ σε ἕτοιμον.

Περί δέ τῶν μολυσμῶν, πτῶσίς ἐστι τῇ ψυχῇ˙ ἀγάπησον τόν Ἰησοῦν ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καί οὐ πίπτεις εἰς τόν αἰῶνα. Εἰρήνη σοι ἐν ἀγάπῃ Θεοῦ˙ εἰρήνη σοι ἐν φιλήματι ἁγίῳ.

ο'

Τῶν Πατέρων τις ἡσυχάζων ᾐτήσατο τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα εὔξασθαι ὑπέρ αὐτοῦ.

Ἀπόκρισις

Ὅταν πέμπῃ ἄνθρωπος τινά σχολαστικόν συνηγορῆσαι ὑπέρ αὐτοῦ τῷ βασιλεῖ, ἀεί εὔχεται ὑπέρ αὐτοῦ ἵνα εἰσακουσθῇ˙ οὐκ ἔτι ὁ σχολαστικός, ἀλλ᾿ ἡ δέησις ἥν ἀπέστειλε πρός τόν βασιλέα. Τό αὐτό οὖν καί ὑμεῖς εὔξασθε ἵνα εἰσακουσθῶ. Καί δεικνύων ὑμῖν ὑπακοήν εὔχομαι συντόμως ὑπέρ τε ὑγιείας καί σωτηρίας ψυχῆς καί σώματος ὑμῶν˙ ἐάν γάρ εἰσακουσθῶ (σελ. 188) (εισακούει γάρ ὁ Θεός πάντων) τοῦτο ἐπιγράφων ταῖς ὑμετέραις εὐχαῖς. Οὔτε γάρ σχολαστικός ἐγενόμην τοῦ συνηγορῆσαι, τοῦτ᾿ ἔστι δίκαιος, οὔτε παρρησίαν ἔχω˙ ἀλλ᾿ ἔχω ἐμαυτόν ὡς δοῦλον πεμπόμενον. Ὁ Κύριος οὖν εἰσακοῦσαι τῶν εὐχῶν. Ὑπέρ τῆς ταλαιπωρίας μου εὔξασθε.

οα'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν μέγαν Γέροντα.

Πῶς δή προσεύχεσθαι, ὡς εἶπεν ὁ Κύριος, τό Πάτερ ἡμῶν ἤ ὡς εἶπεν ὁ ἀββᾶς Μακάριος ὁ Σκητιώτης, Κύριε ὡς θέλεις ἐλέησον; Καί ἐάν ἐπίκηται πόλεμος, Κύριε ὡς κελεύεις βοήθησον; Μήποτε τοῖς τελείοις μόνοις εἴρηται τό, Πάτερ ἡμῶν˙ καί τά λοιπά.

Ἀπόκρισις

Τό Πάτερ ἡμῶν, καί τελείοις προσετάγη καί ἁμαρτωλοῖς˙ ἵνα οἱ μέν τέλειοι γνόντες τίνος γεγόνασιν υἱοί, σπουδάσωμεν αὐτοῦ μή ἐκπεσεῖν˙ οἱ δέ ἁμαρτωλοί μετ᾿ αἰσχύνης αὐτόν καλοῦντες Πατέρα τόν παρ᾿ αὐτοῖς πολλάκις ὑβριζόμενον, ἐντραπῶσι καί ἔλθωσιν εἰς μετάνοιαν. Ὡς δέ ὑπολαμβάνω, πλεῖον τοῖς ἁμαρτωλοῖς ἁρμόζει˙ τό γάρ εἰπεῖν ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ἁμαρτωλῶν ἐστι. Ποῖα γάρ ὀφειλήματα ἔχουσιν οἱ τέλειοι, υἱοί γενόμενοι τοῦ ἐν οὐρανοῖς Πατρός; Τό δέ εἰπεῖν μή εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλά ρῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ, ἰσοδυναμεῖ τοῖς τοῦ ἀββᾶ Μακαρίου ρήμασιν, εἰπόντος ἐκείνου, ἐλέησον καί βοήθησον.

οβ'

Ἀπόκρισις τοῦ μεγάλου Γέροντος πρός τόν αὐτόν αἰτήσαντα εὐλογίαν, καί περί ἀπαθείας ἐρώτησις.

Ἀδελφέ, ὁ Θεός οἶδε τό συμφέρον. Ἠτοισας ἄρτον λαβεῖν παρά τῆς ἐμῆς ἀσθενείας. Καί ἐπέκεινα τῶν τεταγμένων τριῶν ἄρτων τήν ἑβδομάδα οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τό κοιμητήριόν μου. Νῦν δή κατ᾿ οἰκονομίαν τάχα Θεοῦ, ὅπερ οὐδέποτε ἀφ᾿ ἑαυτοῦ ἐποίησε, καί πρό τοῦ ἀκοῦσαι παρ᾿ ἐμοῦ ὁ γλυκύτερος τοῦ μέλιτος υἱός τῶν ὠδίνων μου, ὁ πάντας ἔχων (σελ. 190) ὁμοψύχους καί τήν ὠφέλειαν πάντων ἑαυτοῦ λογιζόμενος, ἀνῆλθε φέρων ἄρτον. Καί ἠδυνήθη ἀποστρέψαι λέγων, συμφέρει, καί ἐν τούτῳ κόψαι τό ἴδιον θέλημα, καί ἔκλασα αὐτόν καί ἔπεμψα τῇ ἀγάπῃ σου, κατακρίνων ἐμαυτόν ὡς ἀνάξιον οὗ ἐποίησα. Ὁ δέ κατά τήν πίστιν σου ποιήσει αὐτόν, κἀμέ μή κατακρίνῃ.

Ἐάν ἦν δέ ὁ περί τούτου λόγος μέχρι σοῦ, καί τῶν εἰσερχομένων πρός σέ δύο ἀδελφῶν, συγκεχώρηταί σοι δηλῶσαι αὐτοῖς.

Περί δέ τῆς ἀπαθείας τοῦτο χάρισμά ἐστι Θεοῦ καί τῷ βουλομένῳ παρέχει αὐτό. Ὁ Θεός δώῃ σοι χεῖρα εἰς ἅ σεαυτόν ἐπεκτείνεις κατά φόβον καί κατά θέλημα αὐτοῦ. Ἀμήν. Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, ἀδελφέ.

ογ'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν ἄλλον Γέροντα Ἰωάννην.

Διατί, Πάτερ, ἐκάλεσε τό κελλίον αὐτοῦ κοιμητήριον ὁ Καλόγηρος;

Ἀπόκρισις

Ὅτι ἀνεπαύσατο ἀπό τῶν παθῶν ὅλων˙ ἀπέθανε γάρ τελείως τῇ ἁμαρτίᾳ. Καί τό κελλίον αὑτοῦ ἐν ᾧ ἐζώγρηται, ὡς ἐν τάφῳ, διά τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ, τόπος ἀναπαύσεώς ἐστιν, ἔνθα οὐ πατεῖ δαίμων, οὐδέ ὁ ἄρχων αὐτοῦ διάβολος˙ ἁγιαστήριον γάρ ἐγένετο, ὅτι ἐχώρησε τό κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ. Ἐν πᾶσιν οὖν δοξάσωμεν πάντες ὁμοθυμαδόν τόν Θεόν.

οδ'

Ερώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν Γέροντα.

Ἐπειδή ἐν τοῖς βίοις τῶν Γερόντων γέγραπται, ὅτι ὅς μέν ἐποίει εὐχάς ἑκατόν, ὅς δέ τόσας, ὀφείλομεν καί ἡμεῖς εὐχόμενοι ἔχειν μέτρον, ἤ οὔ; Καί πῶς δεῖ ποιεῖσθαι τάς εὐχάς, ἐκτεταμένας, ἤ λέγειν τό Πάτερ ἡμῶν καί καθῆσθαι εἰς τό ἐργόχειρον; Καί ἐν τῷ ἐργάζεσθαι τί δεῖ ποιεῖν; (σελ. 192) Ὁμοίως περί τῶν ἑσπερινῶν καί τῶν νυκτερινῶν, πῶς ὀφείλει διάγειν ὁ κατά μόνας; Καί εἰ δεῖ λέγειν τάς ᾠδάς, ἤ ὔμνους;

Ἀπόκρισις

Αἱ ὧραι καί αἱ ᾠδαί ἐκκλησιαστικαί εἰσι παραδόσεις, καί καλαί διά τήν συμφωνίαν παντός τοῦ λαοῦ˙ καί εἰς τά κοινόβια τό αὐτό διά τήν συμφωνίαν τοῦ πλήθους. Οἱ δέ Σκητιῶται, οὔτε ὥρας ἔχουσιν, οὔτε ᾠδάς λέγουσιν˙ ἀλλά κατά μόνας ἐργόχειρον καί μελέτην, καί κατ᾿ ὀλίγον εὐχήν. Στήκων δέ εἰς εὐχήν ὀφείλεις παρακαλέσαι ἐλευθερωθῆναι ἀπό τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, ἤ λέγειν τό Πάτερ ἡμῶν, ἤ καί τά ἀμφότερα, καί καθῆσθαι εἰς τό ἐργόχειρον. Περί δέ τοῦ ἐκτείνειν τήν εὐχήν ὅταν στήκῃς ἤ ἀδιαλείπτως εὔχῃ, κατά τόν Ἀπόστολον, οὐ χρή ἐκτεῖναι ὅταν ἐγείρῃ˙ ἐν ὅλῃ γάρ ἡμέρᾳ ὁ νοῦς σου εἰς τήν εὐχήν ἐστιν. Ἐάν δέ καθέζῃ εἰς τό ἐργόχειρον, χρή ἀποστηθίζειν ἤ λέγειν Ψαλμούς. Ἐπί δέ τέλει ἑνός ἑκάστου Ψαλμοῦ, εὔχεσθαι καθήμενον, ὅτι «ὁ Θεός ἐλέησόν με τόν ταλαίπωρον». Εἰ δέ καί ὀλλῇ τοῖς λογισμοῖς ἐπιλέγειν, «ὁ Θεός σύ ὁρᾷς τήν θλῖψιν μου, βοήθησόν μοι». Ὡς οὖν ἐργάζῃ τρεῖς στίχους εἰς τό δίκτυον, ἔγειραι εἰς τήν εὐχήν˙ καί κλίνας γόνυ ὁμοίως καί ἱστάμενος, ποίει τήν εἰρημένην εὐχήν.

Περί δέ Ἑσπερινῶν, δώδεκα Ψαλμούς λέγουσιν οἱ Σκητιῶται˙ καθ᾿ ἕκαστον τέλος ἀντί δοξολογίας, Ἀλληλούϊα λέγοντες, καί ποιοῦντες μίαν εὐχήν. (σελ. 194) Ὁμοίως δέ καί τήν νύκτα, δώδεκα Ψαλμούς, καί μετά τούς Ψαλμούς καθέζονται εἰς τό ἐργόχειρον˙ καί εἴ τις ἀποστηθίζει, ἄλλος ἐρευνᾷ τούς ἑαυτοῦ λογισμούς καί τούς βίους τῶν Πατέρων˙ ὁ δέ ἀναγινώσκων πέντε ἤ ὀκτώ φύλλα λέγει καί τό ἐργόχειρον. Ὁ δέ ψάλλων ἤ ἀποστηθίζων, διά τῶν χειλέων ὀφείλει ψάλλειν, εἰ οὐκ ἔστι πλησίον αὐτοῦ ἄλλος καί θέλει παρατηρῆσαι, ἵνα μηδείς μάθῃ τί ποιεῖ.

οε'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν Γέρντα.

Περί τοῦ ὕπνου, πόσον δεῖ κοιμηθῆναι, καί πόσον ἀγρυπνῆσαι, καί πόσοις δεῖ ἀρκεῖσθαι ἱματίοις;

Ἀπόκρισις.

Περί τοῦ ὕπνου τοῦ νυκτερινοῦ, εὔχου δύο ὥρας ἀφ᾿ ἑσπέρας, λογιζόμενος αὐτάς ἀπό τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου˙ καί δοξάσας κοιμῶ ἕξ ὥρας˙ καί ἐγείρου εἰς τήν ἀγρυπνίαν, καί ποίησον τάς ἄλλας τέσσαρας ὥρας˙ καί τῷ θέρει ὡσαύτως˙ πλήν μετά συντομίας ἐν τῷ θέρει καί ὀλίγους Ψαλμούς διά τήν σμικρότητα τῶν νυκτῶν. Καί περί τῶν ἱματίων, ὁ ἀσθενής διά τήν χαυνότητα τοῦ σώματος αὑτοῦ ὀφείλει ἔχειν χειμερινά καί θερινά. Ὁ δέ φθάσας τόν τοῦ Ἀποστόλου λόγον πεινῆν καί διψῆν καί γυμνητεύειν, παρέρχεται τόν χρόνον αὐτοῦ μεθ᾿ ἑνός χιτῶνος. Λοιπόν, ἀδελφέ, μή ὑψηλοφρονήσωμεν, ἀλλά τοῖς ταπεινοῖς συναπαχθῶμεν˙ καί μή γογγύσωμεν ἔχοντες˙ ἀνά δύο, καί τρία ἱμάτια.

ος'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν Γέροντα.

Ἐπειδή εἶπάς μοι, Πάτερ, ὅτι ἕξ ὥρας ἀγρύπνει, πῶς δύναμαι γνῶναι ὅτι ἕξ ἠγρύπνησα ὥρας;

(σελ. 196 ) Ἀπόκρισις

Εἰ μετά ἀκριβείας μαθεῖν βούλει τάς ὥρας, κοιμηθείς ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ διά τήν στέρησιν τοῦ σώματος, καί ἀγρυπνήσας μίαν νύκτα ἀπό ἑσπέρας ἕως πρωΐ, μάθε τί ἀποστηθίζεις στιχισμόν. Εἰς τάς ὥρας δέ μερίσας τόν στιχισμόν, μανθάνεις ἀκριβῶς. Καί τό θέρει ποίησον οὕτως˙ καί φανεραί σοι γίνονται αἱ ὧραι.

οζ'

Τοῦ αὐτοῦ πρός τόν μέγαν Γέροντα. Πάτερ, εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ ὅτι ἀσθενῶ καί ἵνα δυνηθῶ μετά χαρᾶς τήν ἀσθένειαν βαστάσαι˙καί εἰπέ μοι πῶς πλύνω τούς μολυσμούς.

Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ ποθεινότατε, χαροποιεῖς με τοῖς λόγοις σου, ὅτι μᾶλλον κατ᾿ ἐμέ, μή νοῶν τά λεγόμενα παρά σοῦ, εἶπας σεαυτόν ἁμαρτωλόν ἐν ταῖς ἐρωτήσεσι˙ καί ὁ ἁμαρτωλός κακός ἐστι δοῦλος. Καί νῦν εἶπας, ὅτι ἔχεις ἀσθένειαν καί ἡ ἀσθένεια παιδεία ἐστίν ὁμολογουμένη˙ ὥστε οὖν ἡ παιδεία ἐπέμφθη τῷ κακῷ δούλῳ. Εἰ οὖν ἀκηδιᾷς δέξασθαι τήν παιδείαν, παῦσαι τοῦ εἶναι κακός, εἰ δέ κακός εἶ, παιδεύθητι, Εἰ δέ χαίρεις παιδευόμενος, οὐκ εἶ κακός˙ ὁ δέ μή ὤν κακός, ἀγαπητός ἐστι˙ ὅν γάρ ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει. Ἴδε οὖν μετά ἀληθείας τίς εἶ καί ἐπίλεξαι σεαυτῷ ἕν τῶν ρηθέντων σοι. Γινώσκει δέ ὁ Θεός, ὅτι εἰ τῆς ἐμῆς καταφρονῶ σωτηρίας, πῶς ποιῶ τήν δύναμίν μου ὑπέρ ὑμῶν, φοβούμενος τήν ἐντολήν.

Τούς δέ μολυσμούς εἰ θέλεις νίψασθαι, δάκρυσι νίψον, πᾶν γάρ σπίλωμα νίπτουσι καθαρίως. Βόησον τῷ Ἰησοῦ˙ βραγχιᾶσαί σου ὁ λάρυγξ˙ «ἐπιστάτα σῶσον ἡμᾶς ἀπολλύμεθα}». Ἔπαρον τήν τέφραν ἀπό τῆς καρδίας σου καί ἅψον τό πῦρ ὅ ὁ Κύριος ἦλθε βαλεῖν ἐπί τήν γῆν καί ἀναλίσκει ὅλα ταῦτα καί εὔριζον ἐκβάλλει σου τό χρυσίον καί δόκιμον τό χωνευτήριον˙ νήψεως πολλῆς χρεία.

οη'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα.

Παρακαλῶ μαθεῖν πόθεν γίνεται ἡ χαύνωσις τοῦ σώματος καί ἡ τῆξις τῆς καρδίας καί διατί οὐχ ἵσταμαι εἰς μίαν δίαιταν.

Ἀπόκρισις

Ἀδελφέ, θαυμάζω καί ἐκπλήττομαι πῶς οἱ κατά κόσμον ἐπιθυμοῦντες κερδαίνειν ἤ στρατεύεσθαι καταφρονοῦσι καί ἀγρίων θηρίων καί λῃστῶν ἐπιβούλων καί κινδύνων θαλάσσης καί αὐτοῦ τοῦ θανάτου καί οὐκ ὀλιγωροῦσι τῇ ψυχῇ διά τόν ποθούμενον πλοῦτον˙ καί τοῦτο ἄδηλον ἔχοντες. Ἡμεῖς δέ οἱ ταλαίρωροι καί χαῦνοι, οἱ λαβόντες ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καί σκορπίων καί ἐπί πᾶσαν τήν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, οἱ ἀκούσαντες, ἐγώ εἰμι μή φοβεῖσθε, οἱ σαφῶς εἰδότες ὅτι οὐκ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ δυνάμει πολεμοῦμεν, ἀλλά τῇ δυνάμει τοῦ δυναμοῦντος καί ὁπλίζοντος ἡμᾶς Θεοῦ, ὀλιγωροῦμεν καί ἀκηδιῶμεν. Καί πόθεν τοῦτο; Ἐπειδή γάρ οὐ καθηλώθησαν αἱ σάρκες ἡμῶν ἀπό τοῦ φόβου αὐτοῦ καί οὐδέποτε ἐπελαθόμεθα τοῦ φαγεῖν τόν ἄρτον ἡμῶν ἀπό φωνῆς τοῦ στεναγμοῦ ἡμῶν. Διά τοῦτο μετατρεπόμεθα ἀπό τούτου εἰς τοῦτο καί ἀπό διαίτης εἰς δίαιαταν, ὅτι οὐκ ἐλάβομεν τελείως τό πῦρ, ὅ ὁ Κύριος ἦλθε βαλεῖν ἐπί τήν γῆν, ἐπεί εἶχε καταναλῶσαι καί καταφαγεῖν τάς ἀκάνθας ἀπό τοῦ νοητοῦ ἡμῶν χωρίου.

Ἡ χαυνότης ἡμῶν καί ἡ ἀμέλεια καί ἡ φιλοσωματία, οὐκ ἀφῶσιν ἡμᾶς ἀνανεῦσαι. Καί μαρτυρεῖ μοι ὁ Κύριος, ὅτι οἶδα ἄνθρωπον καί ὧδέ ἐστιν ἐν τῷ εὐλογημένῳ κοινοβίῳ τούτῳ - ἵνα μή εἴπη τις ὅτι περί ἐμαυτοῦ λέγω καί ἔχει μέ τι μηδέν ὄντα - ὅτι ἐάν μείνῃ οὗτος ὡς ἐστί, μηδέν τρώγων, μηδέν πίνων, μήτε ἱμάτιον ἐνδυόμενος ἕως ἡμέρας ἐπισκοπῆς Κυρίου πρός αὐτόν, (σελ. 200) οὐ μή τούτων δεηθῇ εἰς τόν αἰῶνα˙ ἡ τροφή γάρ αὐτοῦ καί ἡ πόσις καί τό ἔνδυμα, τό Πνεῦμα τό ἅγιόν ἐστιν.

Εἰ θέλεις οὖν ζηλῶσαι, πόνησον, σπούδασον, φοβοῦ τόν Θεόν καί ποιεῖ τό θέλημά σου˙ εἶπε γάρ ὅτι θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτόν ποιήσει. Κἀγώ γάρ κἄν οὐν ᾦ, ἀλά διά τήν ἐντολήν ποιῶ τήν δύναμίν μου. Τοῦ δέ Θεοῦ ἐστι στηρίξαι καί ἐνδυναμῶσαι καί ἀγαγεῖν εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, καί φυλάξαι ἀπό παντός κακοῦ καί σῶσαι εἰς τήν αὑτοῦ βασιλείαν. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

Εὖξαι ὑπέρ ἐμοῦ, καί παρακάλεσον τόν Γέροντα τό αὐτό συνεύξασθαί σοι.

οθ'

Ἐρώτησις τοῦ αὐτοῦ πρός τόν αὐτόν μέγαν Γέροντα.

Παρακαλῶ σε, Πάτερ, εἰπέ μοι πῶς κτᾶται τις ταπεινοφροσύνην, ἤ προσευχήν τελείαν; καί τί ποιῶν τις οὐ δοκεῖ ρέμβεσθαι˙ καί εἰ συμφέρει ἀναγινώσκειν;

Ἀπόκρισις

Τό κτήσασθαι τελείαν ταπεινοφροσύνην, ἀδελφέ, ἐδίδαξεν ὁ Κύριος λέγων˙μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμί καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν. Εἰ οὖν κτήσασθαι θέλεις τελείαν ἀνάπαυσιν, μάθε τί ὑπέμεινε καί ὑπόμεινον, κόψον ἐν πᾶσι τό θέλημά σου˙ αὐτός γάρ εἶπε, κατῆλθον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ποιῆσαι οὐ τό θέλημά μου, ἀλλά τό θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.

Αὕτη ἐστί τελεία ταπεινοφροσύνη, τό βαστάσαι ὕβρεις καί ὀνειδισμούς, καί ὅσα ἔπαθεν ὁ διδάσκαλος ἡμῶν Ἰησοῦς. Εὐχή δέ τελεία ἐστί, τό λαλεῖν τῷ Θεῷ ἀρεμβάστως, ἐν τῷ συνάγειν ὅλους τούς λογισμούς ἀρεμβάστως μετά τῶν αἰσθητηρίων. Ὁδηγεῖ δέ εἰς τοῦτο τόν ἄνθρωπον, τό ἀποθανεῖν ἀπό παντός ἀνθρώπου καί τῷ κόσμῳ καί πᾶσι τοῖς ἐν αὐτῷ. (σελ. 202) Οὐδέν δέ περισσότερον ὀφείλεις λέγειν τῷ Θεῷ ἐν τῇ εὐχῇ, εἰ μή τοῦτο˙ ρῦσαί με ἀπό τοῦ πονηροῦ˙ γενηθήτω τό θέλημά σου ἐν ἐμοί˙ ἔχειν δέ τόν νοῦν τῷ Θεῷ παριστάμενον, καί λαλοῦντα αὐτῷ. Ἐπιγινώσκεται δέ ἡ εὐχή, ὅταν ἀπαλλάσσηται ρεμβασμοῦ καί βλέπῃ, ὅτι εὐφραίνεται ὁ νοῦς φωτισθείς ἐν Κυρίῳ˙ τό σημεῖον δέ, ὅτι ἥψατο αὐτοῦ, ὅτι οὐκ ἔτι ταράσσεται ἐάν πειράςῃ αὐτόν ὅλος ὁ κόσμος.

Ὁ τελείως δέ προσευχόμενός ἐστιν, ὁ νεκρούμενος τῷ κόσμῳ καί τῇ ἀναπαύσει αὐτοῦ˙ ὁ ποιῶν δέ διά τόν Θεόν ἐπιμελῶς τό ἔργον αὐτοῦ, τοῦτο οὐκ ἔστι ρεμβασμός, ἀλλά σπουδή κατά Θεόν.

Συμφέρον δέ ἐστι τό ἀναγινώσκειν τούς βίους τῶν Πατέρων˙ οὕτω γάρ φωτίζεται ὁ νοῦς ἐν Κυρίῳ.