Αρχείον και καθημερινά περιστατικά γεγονότα
επί ιταλικής και γερμανικής κατοχής

Μεθοδίου Κοντοστάνου, Αρχείον και καθημερινά περιστατικά γεγονότα επί ιταλικής και γερμανικής κατοχής, Κέρκυρα 1949, σελ. 25-32.

Τίθεται όμως αφ' εαυτού το ερώτημα: θα ηδύνατο η Ελλάς ν' αποφύγη την περιπλοκήν εις τον εκραγέντα πόλεμον; θα επετύγχάνε ν' αποφύγη τήν τρομακτικήν αυτήν παγκόσμιον σύρραξιν;

Η Ελλάς παρά το ενδιαφέρον αυτής δια την προσάρτησιν της Β. Ηπείρου και την επιθυμίαν αποκαταστάσεως των εθνικών αυτής Δικαίων, αναλογιζομένη και την γεωγραφικήν της,θέσιν και την αστάθειαν και αδικίαν της διεθνούς διπλωματίας, ετήρει φιλειρηνικήν πολιτικήν. Προς αποφυγήν δε των Βαλκανικών προστριβών είχε συναφθή και υπογραφή το Βαλκανικόν Σύμφωνον μεταξύ Ελλάδος, Γιουγκοσλαυίας, Τουρκίας και Ρουμανίας, επί διασφαλίσει των βαλκανικών συνόρων αυτών από πάσης προσβολής εκ Βαλκανικού Κράτους. Εκ των βαλκανικών κρατών απέσχε του συμφώνου, ως γνωστόν ή Βουλγαρία και η Αλβανία, η μεν επηρεαζομένη εκ της γερμανικής και ιταλικής πολιτικής, έτι δε και εκ της ρωσικής, και στηριζομένη επί της γεωγραφικής αυτής θέσεως, δια τας. επί της Μακεδονίας και Θράκης βλέψεις της, η δε εκ της ιταλικής πολιτικής, της οποίας εγίνετο παίγνιον προς εξυπηρέτησιν των απωτέρων ιταλικών βλέψεων.

Μετά την κατάληψιν της Αλβανίας υπό της Ιταλίας, αύτη απέβαινε κράτος βαλκανικόν. Ώς εκ τούτου πάσα επίθεσις απ' αυτής κατά βαλκανικού κράτους εκ των συμβεβλημένων δια του Βαλκανικού Συμφώνου ήτο προσβολή κατά πάντων τούτων. Ουδείς δε δύναται να ισχυρισθή ότι επιτιθεμένης τής Ιταλίας, δεν θα συνεπολέμει μετ' αυτής και η Αλβανία, εφ' όσον απεδέχθη την κατάληψιν υπό της Ιταλίας, επέδωκε το Αλβανικόν στέμμα εις τόν Βασιλέα της Ιταλίας και ανεγνώρισε κοινούς τους εκείνης φίλους και εχθρούς. Ό σκοπός του Μουσολίνι ήτο να καταλάβη, προ πάσης άλλης επαρχίας, την Κέρκυραν και συνακολούθως την λοιπήν Επτάνησον, ίνα εξ αυτής αποκλείση την Ελλάδα και κυριαρχήση της Μεσογείου, ούτω δε αποκλεισθή ή δυσχερανθή η οδός των ναυτικών δυνάμεων τής Μ. Βρεττανίας προς Ανατολάς. Δια της Κερκύρας και της Ηπείρου αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις, βοηθουμεναι και υπό τών Βουλγάρων, θά κατελάμβανον από Βορρά όλην την ηπειρωτικήν Ελλάδα, εξ αυτής δε και δια του νησιωτικού γεφυρώματος της Δωδεκανήσου και της Κρήτης ως βάσεων, ο ’ξων θα διεπερατούτο εις τήν Αίγυπτον, θα απέκλειε τελείως την διά της Μεσογείου οδόν της Μ. Βρεττανίας και, δια της Παλαιστίνης και της Αραβίας, θα εστέρει αυτήν των πετρελαίων και θα εβάδιζε προς τας Ινδίας. Ο Μουσολίνι ήδη είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα ως «ζωτικόν χώρον δια την Ιταλίαν», σκοπών δια της καταλήψεως αυτής να χωρήση εις πραγματοποίησιν της φρεναπά της του περί επανιδρύσεως τής Ρωμαϊκής ΑυτοκρατορΙας ως ήτο το πάλαι κατ' Ανατολάς. Αυτός ό χαρακτηρισμός «ζωικός χώρος» μαρτυρεί ότι ό ’ξων είχεν ως σκοπόν την κατάληψιν Βαλκανικών και ιδίως Ελληνικών εδαφών και εντεύθεν, δια νέας έξορμήσεως να γίνη κυρίαρχος τής μεσογειακής λεκάνης.

Επομένως ο πόλεμος της Ιταλίας κατά της Ελλάδος ήτο ήδη προαποφασισμένος, και την πρώτην αεροπορικήν επίθεσιν θα υφίστατο η πάντοτε υποβλεπομένη και περίβλεπτος ελληνική Κέρκυρα. Εφ' όσον δε αι μεσογειακαί βλέψεις και επιχειρήσεις τής Ιταλίας θα άπησχόλουν τήν Μ. Βρεττανίαν, θά ήσαν εξυπηρετικαί δια τας πολεμικάς επιχειρήσεις της Γερμανίας προς επικράτησιν επί της Ευρώπης. Ή Γερμανία θα επωφελείτο εκ των Ιταλικών και η Ιταλία εκ των γερμανικών ταυτοχρόνων επιχειρήσεων. Τοιαύται ήσαν αι βασικαί προϋποθέσεις της συνεργασίας αυτών.

Αλλ' η φασιστική Κυβέρνησις της Ιταλίας, μετά τα διαμειφθέντα μεταξύ του Πρωθυπουργού Μεταξά και του εν Αθήναις Πρεσβευτού τής Ιταλίας αφ' ενός, και αφ' ετέρου μεταξύ του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού και του στρατιωτικού Ακολούθου της εν Αθήναις Ιταλικής Πρεσβείας, ευρέθη εν δισταγμώ έναντι της ειλικρινείας και του θάρρους, μεθ' ων ο Μεταξάς εχειρίζετο τα πράγματα, εν γνώσει και κατανοήσει της εξελισσομένης καταστάσεως. Προεκλήθη δε και μετάβασις του ιταλού Πρεσβευτού εις Ρώμην, εκ της οποίας επανελθών, επέδωκεν εις την ελληνικήν Κυβέρνησιν την ακόλουθον ανακοίνωσιν της ιταλικής Κυβερνήσεως.

Ι. Η Ιταλία έχει ήδη δηλώσει, την 1 Σεπτεμβρίου, ότι δεν προτίθεται ν' αναλάβη ουδεμίαν πρωτοβουλίαν στρατιωτικών επιχειρήσεων.

II.Ή απόφασις αύτη του Υπουργικού Συμβουλίου, ήτις ισχύει έν γένει, ισχύει είδικώς έναντι της Ελλάδος.

ΙΙΙ. Ακόμη και εν τη περιπτώσει, ην η Ιταλία λαμβανομένης υπ' όψιν της θέσεώς της ως Μεγάλης Δυνάμεως δεν δύναται ν' αποκλείση, μιας επεμβάσεως αυτής εις τον πόλεμον, δεν θ' άναλάβη αύτη πρωτοβουλίαν επιχειρήσεων απέναντι τής Ελλάδος.

IV . Ίνα αποδειχθώσι κατά τρόπον συγκεκριμένον τα αισθήματα από τα οποία εμπνέεται απέναντι της Ελλάδος η Ιταλική Κυβέρνησις και ιδιαιτέρως ό Ντούτσε, θα διαταχθή η οπισθοχώρησις των ιταλικών στρατευμάτων 20 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα.

V. Ο Ντούτσε δεν αποκλείει, παρά τας παρούσας περιστάσεις την δυνατότητα όπως επαναλάβη και σταθεροποιήση την πολιτικήν εκείνην της συνεννοήσεως μεταξύ της Ιταλίας και της Ελλάδος, ήτις είχε καθιερωθή εις επί τούτω συμφωνίας, διπλωματικού χαρακτήρος.

Ρώμη, τη 12 η Σεπτεμβρίου 1939

(Υπογραφή)· Μουσολίνι.

Κατόπιν της ανακοινώσεως ταύτης εξεδηλώθη πνεύμα φιλικών εκατέρωθεν διαθέσεων. Επηκολούθησαν νέα ανακοινωθέντα ειλικρινείας της ελληνικής Κυβερνήσεως, συνομιλία του μονίμου Υφυπουργού των Εξωτερικών μετά του Πρεσβευτού της Ιταλίας, νέα επίσημος δήλωσις του Πρωθυπουργού Μεταξά, καί αντηλλάγησαν επιστολαί μεταξύ αυτού καί του πρεσβευτού της Ιταλίας, εν σχέσει προς την υπό του Μουσολίνι σταλείσαν α νακοίνωσιν, και επεδείχθη πνεύμα φιλικόν.

Και ο εν Σοφία Πρεσβευτής μετέδιδεν εις το αυτό Υπουργείον ότι την 11 η Απριλίου εκυκλοφόρησε πληροφορία «περί προσεχούς καταλήψεως της Κερκύρας παρά των Ιταλών»

Ο δε εν Ρώμη πρσβευτής επανελάμβανεν ότι « αι περί Κερκύρας διαδόσεις εξακολουθούν εντατικαί», εις τον αυτόν δε σκοπόν προστίθεται « η Κρήτη και αι νήσοι του Αιγαίου», καί ότι «η ατμόσφαιρα κατέστη ύποπτος από της ενάρξεως των γεγονότων εις τον Βορράν». Αλλ' ο εν Αθήναις πρεσβευτής της Ιταλίας, προτιθέμενος να μεταβή εις Ρώμην, ιδών τον Πρωθυπουργόν Μεταξάν, ετόνισε ότι αι περί Κερκύρας διαδόσεις είναι αδικαιλόγητοι, τίθενται δε εις κυκλοφορίαν παρά των ’γγλων, επί προσκλήσει δυσπιστίας μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας, και ότι « η αγγλική Κυβέρνησις δεν ήτο ειλικρινής». Ο Μεταξάς απήντησεν ότι ουδόλως αμφέβαλλε περί των «απολύτως φιλικών διαθέσεων της Ιταλίας», αλλ' ως προς τας κυκλοφορούσας διαδόσεις, ων ανεγνώριζεν το αβάσιμον, «αύται απετέλουν απλήν ηχώ των κυκλοφορουσών εν Ιταλία εις τους κύκλους του Βατικανού και της Λέσχης των Δημοσιογράφων ως και εις το εξωτερικόν, και συγκεκριμένως εν Βουλγαρία και Ελβετία».

Ο Πρεσβευτής της Ιταλίας κ. Γκράτσι, επανελθών εκ της Ρώμης, ετόνισεν εις τον εν Αθήναις μόνιμον Υφυπουργόν των Εξωτερικών, κατά την 3 Μαΐου 1940, ότι η Ιταλία δεν είναι παντάπασι διατεθειμένη επί του παρόντος να εμπλακή εις πόλεμόν, επιθυμίά δε αυτής ήτο όπως μη διαταραχθή η ειρήνη εις τα Βαλκάνια, εκτός εάν παρ' άλλου προήρχετο η πρωτοβουλία. Επεσκέφθη δε και τον Πρωθυπουργόν Μεταξάν, την 6 ην Μαΐου, και εις τα ανωτέρω προσέθεσεν ότι η Ιταλία ως Μεγάλη Δύναμις «έχει τας διεκδικήσεις της, ων την ικανοποίησιν θέλει εν καιρώ αξιώσει», διεβεβαίωσε δε ότι «αι διεκδικήσεις αυταί δεν στρέφονται παντάπασι προς την Ελλάδα ότε γενικώτερον προς τα Βαλκάνια». Και εν περιπτώσει πολεμικής εμπλοκής προς την Αγγλίαν, «δεν θα προσέβαλλε τήν Ελλάδα, εφ' όσον αύτη δεν καθίστατο αγγλική βάσις».

Αι επιφυλάξεις έγιναν βεβαίως αντιληπταί και κατενοείτο ότι, παρά τας δηλώσεις, η Ιταλία θα εισήρχετο εις τον πόλεμον αιφνιδιαστικώς.

Προκήρυξις της φασιστικής πανεπιστημιακής Οργάνώσεως, δημοσιευθείσα εις όλον τον Ιταλικόν Τύπον, εμαρτύρει τας κρατούσας διαθέσεις. Η επιστράτευσις συνεχίζετο. Τα σχολεία διετάχθη σαν να κλείσουν το τέλος του Μαΐου, τα δε Πανεπιστήμια την 10 η Ιουνίου. Εις τας οδούς ετέθησαν κυανοί λαμπτήρες, και ανεβλήθησαν οι έκπλοι των πλοίων. Σημαίνων δε ξένος στρατιωτικός ακόλουθος διεβεβαίωσε τον εν Ρώμη έλληνα Πρεσβευτήν ότι η Ιταλία ηδύνατο να εισέλθη αμέσως εις τον πόλεμον ως ήτο προπαρεσκευασμένη, συμπληρούσα τα υπολειπόμενα μετά την έναρξιν των εχθροπραξιών. Έντονος έξαρσις των γερμανικών νικών, διέγερσις της κοινής γνώμης, αγορεύσεις και ψηφίσματα, προητοίμαζον την ιταλικήν έκρηξιν. Τοιχοκολλήσεις εχλεύαζον τήν Αγγλίαν, και κατηγγέλλετο ότι τα Βαλκάνια μέχρι Κρήτης απετέλεσαν βάσεις του αγγλικού αποκλεισμού. Υποκίνησις των Αλβανών εις βλέψεις επί της Τσαμουριάς και του Κοσσόβου, φασιστικά ψηφίσματα δια την Τύνιδα, το Γιβραλτάρ και την Κέρκυραν, διεκήρυσσον την ετοιμασίαν και την προσέγγισιν της εξ Ιταλίας θυέλλης.

Παρά ταύτα ό ιταλός Δικτάτωρ, εν κατανοήσει του λαϊκού αισθήματος, το οποιον προσεπάθει να εξεγείρη, ετηρεΐτο εν δισταγμώ, καραδοκών την έκβασιν των γερμανικών όπλων.

Ο εν Αθήναις απεσταλμένος δημοσιογράφος της «Εφημερίδος της Ιταλίας» επέστειλε και εδημοσιεύθη εν αυτή ανταπόκρισις, δι' ης διέσυρε την Ελληνικήν Νεολαίαν, και ισχυρίζετο ότι παρευρεθείς εις παρέλασιν ομάδων της Εθνικής Όργανώσεως Νεολαίας, παρετήρησεν ότι «ουδεμίαν είχον ορμήν». Και ετόνιζεν ότι η Όργάνωσις της Νεολαίας εστερείτο ικανότητος προς δημιουργίαν νέων ηθικών αξιών, αλλά και αυτό το καθεστώς της 4ης Αυγούστου εστερείτο του ιδεολογικού πυρήνος, και εθεώρει την εθνικήν κίνησιν ώς εδραζομένην επί της άμμου. Εχαρακτήριζε την Ελλάδα πάσχου σαν εκ της αγγλικής και γαλλικής επιρροής, αλλ' ότι « αι περίλαμπροι νίκαι των Γερμανών ανοίγουν εις την ελληνικήν νεολαίαν νέους ορίζοντας εντός των οποίων δύναται αύτη να εύρη την θέσιν της».

Ο δε Διευθυντής της εν Κερκύρα Ιταλικής Σχολής, έφεδρος αξιωματικός του Ιταλικοῦ στρατού και φασίστας, αιδεσιμ. Ιερεύς Piero Villata εχαρακτήριζε τους εν Κερκύρα παρελάσαντας Έλληνας στρατιώτας ως «ψωριάρηδες» και τον χειροκροτήσαντα αυτούς κερκυραϊκόν λαόν ως « συμφερτόν».

Επί πλέον ο Ιταλικός Τύπος διέσυρε την Ελλάδα ως εξαρτωμένην από τας στερλίνας, και αν άλλη σημαία αντικαθίστα την αγγλικήν εν τη Ανατολή Μεσογείω, η ύπαρξις της Ελλάδος θα εξηρτάτο από την νέαν σημαίαν, όπως άλλοτε «εξηρτάτο από την ημισέληνον». Και ότι αι συμπάθειαι των Ελλήνων στρέφονται προς την πλουσιωτέραν σημαίαν της αυτοκρατορίας « της κυριάρχου στερλίνας». Διέσυρον δε την Ελλάδα πί τουρκοφιλία, ενώ θα έπρεπε να στραφή πρός την Δύναμιν, η οποία συνορεύει με την Βαλκανικήν, δηλαδή προς την Ιταλίαν.

Επί τούτοις προπαρασκευάζετο δια του ιταλικού Τύπου «δικαιολογία δι' ην πρίπτωσιν θα εκρίνετο σκόπιμος ή αναγκαία η παραβίασις της κυριαρχίας της Ελλάδος».

Χαρακτηριστική δε η προκήρυξις της οργανώσεως « Όπέρα Ατζούρα», καθ' ην μοναδικός τρόπος ίνα καταστή η ειρήνη διαρκής εν Ευρώπη. Οι μεγάλοι καταβροχθίζουν τους μικρούς».

«Επί τη βάσει των αναμφισβητήτων ιστορικών δικαιωμάτων ως και τοιούτων υπεροχής, ολόκληρος η κεντρική και μεσημβρινή Γαλλία, η λεκάνη της Μεσογείου, η Αδριατική, η Κροατία, η Δαλματία, η Κύπρος, η Αλβανία, η Ιερουσαλήμ ανήκουν εις την Ιταλίαν».

Υπό δε τας όψεις των Αρχών ετοιχοκολλώντο «χειρόγραφα με ύβρεις και απειλάς κατά των Δυτικών δυνάμεων», και συν άλλοις με αξιώσεις επί της Κερκύρας και της Κύπρου, και εκυκλοφόρουν διαδόσεις περί «προελάσεως του εν Αλβανία στρατού μέχρι της Θεσσαλονίκης».

Πρός εξώθησιν δε των πραγμάτων, το Υπουργείον της λαϊκής μορφώσεως έδωκεν οδηγίας προς τον Τύπον όπως αναπτυχθούν τα θέματα ταύτα:

1) Εις την Ελλάδα οι ιθύνοντες, καθ' ο υποχείριοι της Μασωνίας, είναι υπέρ των δυτικών δυνάμεων, ενώ ο λαός και ιδίως οι νέοι είναι υπέρ του ’ξονος.

2) Επειδή οι Σύμμαχοι και η Τουρκία προτίθενται να καταλάβουν τας νήσους και την Θεσσαλονίκην, η Ιταλία θα ευρεθή εις την ανάγκην να υπερασπίση την Ελλάδα.

3) Η ελληνική κοινή γνώμη, κουρασμένη από τας πιέσεις των Αγγλογάλλων, επιθυμεί την προστασίαν της Ιταλίας.

Τέλος ο Υπουργός των Εξωτερικών τής Ιταλίας την 10 Ιουνίου 1940 άνεκοίνωσεν εις τον Έλληνα Πρεσβευτήν ότι «είναι ειλημμένη η απόφασις του πολέμου», υπονοουμένης «αμέσου εκτελέσεως», και ότι «η πρόθεσις της Ιταλίας όπως διατηρηθή η ειρήνη εις τα Βαλκάνια είναι σταθερά», και ότι σχετικαί διαβεβαιώσεις εδόθη σαν εις την Γιουγκοσλαυίαν και εις την Τουρκίαν.

Πράγματι ο Μουσολίνι την 18 η ώραν της 10 Ιουνίου 1940, ανεκοίνωσε διά λόγου προς τον ιταλικόν λαόν, ότι εκήρυξε τον πόλεμον κατά της Αγγλίας και της Γαλλίας.

Εφεξής κατεβάλλοντο προσπάθειαι εξευρέσεως αιτιαμάτων κατά της Ελλάδος. Και η μεν εφημερίς «Πίκκολο» εδημοσίευσεν εξηγήσεις των λόγων δι' ους «ο Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ' τιτλοφορείται Βασιλεύς της Κύπρου και της Ιερουσαλήμ». Η δέ έπιθεώρησις «Κονκουίστα ντ' Ιμπέρο» εδημοσίευσε Χάρτην της Ιταλικής Αυτοκρατορίας, περιέχοντα την Κέρκυραν, την Κρήτην και την Κύπρον.

Κατά πάντα τρόπον εφεξής επεδιώκοντο αιτιάματα κατά της Ελλάδος. Τρία ιταλικά αεροπλάνα εβομβάρδισαν το βοηθητικόν του Βασιλικού Ναυτικού «Ωρίων» και το αντιτορπιλλικόν «Ύδρα». Ιταλικά δε αεροπλάνα ίπταντο υπεράνω της Κρήτης, και σμήνος τοιούτων εξ Αλβανίας υπεράνω του ηπειρωτικού εδάφους.

Το σημείωμα της συνομιλίας μεταξύ του Πρωθυπουργού Μεταξά και του Πρεσβευτού τής Ιταλίας, ως και το του εν Ρώμη Πρεσβευτού I. Πολίτη μετά του Υφυπουργού επί των αλβανικών υποθέσεων κ. Μπενίνι, είναι πολύ άποκαλυπτικά των ψευδολογικών αιτιαμάτων τής Ιταλίας.

Το πρακτορεϊον Στέφανι κατέβαλλε προσπαθείας περί αποδείξεως δολοφονίας του αλβανού Νταχούτ Χότζα, ενώ η Ελληνική Δικαιοσύνη απέδειξεν αυτόν ζωοκλέπτην και ληστήν, δι' ακαταμαχήτων αποδείξεων. Το προσωπείον, από της 11 ης Αυγούστου, ήρχισε να αφαιρήται. Ό ιταλικός Τύπος απεκάλυψε την αξίωσιν τής Ιταλίας περί αποδόσεως εδαφών εις την Αλβανίαν δι' άκρωτηριασμού της Ελλάδος.

Την 15 Αυγούστου, περί ώραν 8 καί 30', ετορπιλίσθη το πολεμικόν σκάφος «Έλλη» εις τον λιμένα της Τήνου. Εις δε συγκέντρωσιν των ξένων ανταποκριτών εν Ρώμη ελέχθη ότι ο τορπιλλισμός της «Έλλης» ήτο αγγλικόν τέχνασμα προς αναστάτωσιν των Βαλκανίων. Αντιθέτως, η ελληνική Κυβέρνησις υπέβαλεν εαυτήν εις σιωπήν, καίτοι η πραγματογνωμοσύνη απέδειξεν ότι η «Έλλη» ετορπιλλίσθη υπό ιταλικού υποβρυχίου.

Κατά σημείωμα του εν Ρώμη έλληνος Πρεσβευτού, από 27 Αυγούστου, τα πράγματα εμαρτυρούντο εις έντασιν εξαιρετικώς από της 12 Αυγούστού. Κακόβουλον δε τηλεγράφημα δήθεν εξ Αθηνών εδημοσιεύθη εν Ρώμη, καθ' ο 250 έλληνες Αξιωματικοί απεδοκίμασαν την εξωτερικήν πολιτικήν του Πρωθυπουργού Μεταξά δηλώσαντες ότι το συμφέρον τής Ελλάδος είναι να ταχθη μετά του ’ξονος προ της νίκης του. Γενικώς ό ιταλικός Τύπος ετέθη εις εκστρατείαν κατά της Ελλάδος. Αι ύβρεις του Τύπου κατά την 31 Αυγούστου εκορυφώθησαν. Τα πάντα δε κατηυθύνοντο προς επίθεσιν κατά της Ελλάδος. Αεροπλάνα υπερίπταντο του ελληνικου εδάφους, επιδιώκοντα επεισόδια μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδος ή εκβιαστικήν έξοδον αυτής μετά του ’ξονος. Τα δε εν Αλβανία ιταλικά στρατεύματα προωθήθησαν προς τα σύνορα πληροφορίαι δε στρατιωτικής πηγής προσδιώριζον την ιταλικήν επίθεσιν μεταξύ 25 και 28 Όκτωβρίου.

Η καιροσκοπική πολιτική του Μουσολίνι είχεν έπιβραδύνει την μετά της Γερμανίας έξοδον προς πόλεμον. Τώρα πλέον όμως η Γερμανία εξεβίασε την Ιταλίαν να στραφή κατά της Ελλάδος, ίνα εξαναγκασθή η Μ. Βρεττανία να αποσπάση δυνάμεις υπέρ της Ελλάδος

Τέλος ο κύβος ερρίφθη. Ό πόλεμος της Ιταλίας κατά της Ελλάδος εξερράγη ακηρύκτως. Το εσπέρας της 27 ης Όκτωβρίου 1940 εδόθη χοροεσπερίς υπό της ιταλικής Πρεσβείας, ένθα προσήλθε και ο Πρωθυπουργός Μεταξάς και απήλαυσε την ιταλικήν φιλοφροσύνην μέχρι μεσονυκτίου. Κατά δε την 3 ην πρωινήν της 28 ης Όκτωβρίου ο Πρεσβευτής της Ιταλίας κ. Γκράτσι εξύπνησε τον Πρωθυπουργόν Μεταξάν και επέδωκεν εις αυτόν τελεσίγραφον, καθ' ο ή ιταλική Κυβέρνησις εζήτει «το δικαίωμα να καταλάβη διά των ενόπλων αυτής δυνάμεων ωρισμένα σημεία του ελληνικού εδάφους», και ότι η ελληνική Κυβέρνησις δεν έπρεπε να εναντιωθή, διότι η τυχόν αντίστασις θα εκάμπτετο δια των όπλων. Προφορικώς δε εδηλώθη ότι η εκκίνησις του ιταλικού στρατού θα ήρχιζε την 6 ην πρωινήν.

Ο Πρωθυπουργός Μεταξάς απήντησε με ένα μεγάλο Όχι, και ότι το τελεσίγραφον ήτο κήρυξις πολέμου, η δε Ελλάς θα αμυνθή με όλας της τας δυνάμεις κατά της ιταλικής είσβολής.

Η εξιστόρησις της δολίας έπιθέσεως των Ιταλών κατά της Ελλάδος άνηκει εις άλλους. Η αντίστασις όμως της Ελλάδος, η τόσον τιμητικήν διά τον Ελληνισμόν, ήτο η ζωτικωτέρα ενέργεια υπέρ της Αγγλογαλλοαμερικανικής παρατάξεως και μεγάλως συνετέλεσεν εις την επιβράδυνσιν της επιθέσεως των Γερμανών κατά της Ρωσίας Απέναντι της ιταλικής δυνάμεως η Ελλάς εθριάμβευσεν επί εξάμηνον, Και θα κατίσχυεν, εάν δεν εστρέφετο κατ' αυτής ο γερμανικός στρατός. Απέκρουσεν η Ελλάς ε ξ α ρχής πάσαν πρότασιν συνθηκολογήσεως, δι' ενός γενναίου «Όχι», επολέμησε δε με πρωτοφανή ηρωισμόν απέναντι ενός κολοσσού και επροτίμησε την έντιμον συντριβήν. Η συμβολή της ελληνικής αντιστάσεως ήτο μεγίστη διά τον αγώνα κατά του ’ξονος. Οι δε έπαινοι και αι ενθουσιώδεις εκδηλωσεις και οι χαρακτηρισμοί της Ελληνικής ανδρείας υπό των μεγάλων πολιτικών των Ηνωμένων Εθνών, δεν ήσαν κατά συνθήκην, αλλ' ανταπεκρίνοντο προς τα πράγματα. «Οι ήρωες επολέμουν όπως οι Έλληνες».

Όταν ο γράφων ήλθεν εις την Κέρκυραν ως Αρχιερεύς, η νήσος αύτη μετά των λοιπών της Επτανήσου απετέλουν το ιδρυθέν υπό των ιταλών κατακτητών Κράτος των Ιονίων Νήσων με ίδιον καθεστώς. Πολιτικός αρχηγός ήτο ο Piero Parini , πρόσωπον εκ των σπουδαιοτέρων στελεχών του Φασισμού, με πολιτικήν ευστροφίαν και ικανότητα και αρκετόν τακτ.

Εν Κερκύρα, τη 15 Μαΐου 1945

† Ο ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΞΩΝ ΜΕΘΟΔΙΟΣ — ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ