Εγκύκλιος ομιλία στην εορτή των Χριστουγέννων

Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου ( † ),
Ο Λόγος του Θεού, τόμος Α΄ ομιλίες στις ακίνητες εορτές της Εκκλησίας,
Έκδοση Α', 2007, σελ 637 - 640

*Ανεγνώσθη στους Ναούς της Κοζάνης τα Χριστούγεννα του 1988.

Όλος ο χριστιανικός κόσμος σε Ανατολή και Δύση εορτάζει σήμερα τη Θεία Γέννηση του Ιησού Χριστού. Η Θεία Γέννηση είναι το ανερμήνευτο θαύμα της οικονομίας του θεού και το μέγιστο γεγονός, που χωρίζει την Ιστορία του κόσμου προ στην προ «Χριστού» και τη «μετά Χριστόν» εποχή. Στην αρχή εορταζότανε μαζί με τη βάφτιση, ως εορτή της Θείας Επιφανείας, γιατί τότε φάνηκε, με τη φωνή του ουράνιου Πατέρα πως ο Ιησούς ήταν ο Χριστός. Στα χρόνια όμως του Αγίου Χρυσοστόμου, καθώς ο ίδιος λέγει σε μια ομιλία, καθιερώθηκε ως ξεχωριστή εορτή. «… ούπω δέκατον έτος εξ ου δήλη και γνώριμος ημίν αύτη η ημέρα γεγένηται»· δεν είναι ακόμα δέκα χρόνια, που έγινε σ΄εμάς γνωστή αυτή η ημέρα1

Στην ίδια ομιλία του, την εορτή των Χριστουγέννων ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ονομάζει «μητρόπολιν των εορτών»2· εορτή δηλαδή η οποία γεννά και στην οποία ακολουθούν οι άλλες Δεσποτικές εορτές της Εκκλησίας. Κι αυτή η εορτή του Πάσχα, που είναι «η εορτή των εορτών και η πανήγυρις των πανηγύρεων»3, χρονολογικά έρχεται μετά την εορτή των Χριστουγέννων. Ο Ιησούς Χριστός πρώτα γεννήθηκε κι ύστερ' από τριάντα τρία χρόνια πέθανε κι αναστήθηκε. Γεννήθηκε, για να πεθάνη και να αναστηθή.

Όσο το μέγα θαύμα της ενανθρώπησης του θείου Λόγου είναι ανερμήνευτο και κρυμμένο μέσα στη βουλή του Θεού, άλλο τόσο η θεία Γέννηση, ως γεγονός, είναι ιστορικό και μαρτυρημένο. Στο μεγαλειώδεις προοίμιο του Ευαγγελίου, ο ευαγγελιστής Ιωάννης θεόπνευστα ομιλεί για τον ενυπόστατο Λόγο του Θεού, που είναι θεός και έγινε άνθρωπος «Εν αρχή ην ο Λόγος. Και ο Λόγος ην προς τον Θεόν. Και θεός ην ο Λόγος… Και ο Λόγος σαρξ εγένετο, και εσκήνωσε ημίν…»4. Αυτό είναι το προανάκρουσμα, όχι μόνο για την σάρκωση του θείου Λόγου, αλλά και για την ανάσταση του Ιησού Χριστού· «Εν αυτώ ζωή ην»5 μαρτυρεί το ’γιο Πνεύμα, δηλαδή ανάσταση και αθανασία, γιατί ζωή δεν πεθαίνει.

Ιστορικά το γεγονός του ερχομού του Σωτήρα του Κόσμου και του Λυτρωτή από την αμαρτία των Πρωτόπλαστων και τις συνέπειες που βάρυναν όλο το ανθρώπινο γένος, μαρτυρείται από την πρώτη στιγμή μετά την πτώση. Τότε ο θεός είπε προς τον διάβολο· «Έχθραν θήσω ανάμεσων σου και αναμέσον της γυναικός, και αναμέσον του σπερματός σου και αναμέσον του σπέρματος αυτής· αυτός σου τηρήσει κεφαλήν και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν»6. Αυτό είναι το πρωτευαγγέλιο, η πρώτη δηλαδή ελπιδοφόρα υπόσχεση, που δώθηκε στους ανθρώπους για την έλευση του Σωτήρα. Η επαγγελία αυτή, που αφορά στο πρόσωπο του Ιησού χριστού, ανανεώθηκε στους Πατριάρχες και στους Προφήτες, ώστε όλη η Παλαιά Διαθήκη να ομιλεί για το πρόσωπο του Μεσσία, που υποσχέθηκε ο θεός.

Ο Ιακώβ, όταν στο τέλος του βίου του ευλογεί τα δώδεκα παιδιά του, στον Ιούδα προλέγει ότι από την φυλή του θα προέλθει ο Σωτήρας, τον οποίο ονομάζει «προσδοκία εθνών»7. Ο προφήτης Ησαΐας, που ονομάζεται «ευαγγελιστής προφήτης», μεγαλόφωνα κηρύττει ότι «η Παρθένος έξει εν γαστρί και τέξεται υιόν και καλέσουσι το όξομα αυτού Εμμανουήλ…»8. Αυτό το εβραϊκό όνομα στα Ελληνικά θα πη «Μεθ' υμών ο θεός» και φανερώνει ότι το παιδί που γεννήθηκε από την παρθένο Μαρία είναι ο θεός μαζί μας. Ο άγγελος Γαβριήλ στον Ευαγγελισμό και ο ίδιος ’γγελος ύστερα στο θορυβημένο Ιωσήφ βεβαιώνει πως το παιδί που θα γεννηθή είναι «εκ πνεύματος Αγίου»9 και θα ονομαστή Ιησούς, δηλαδή Σωτήρας, επειδή αυτός θα σώση το λαό του «από των αμαρτιών αυτών»10.

Για τις συνθήκες, υπό τις οποίες γεννήθηκε ο Ιησούς Χριστός, μαρτυρούν τα ιερά Ευαγγέλια, και είναι αυτά τα γεγονότα, που εορτάζει η εκκλησία όχι μόνο ιστορικά, αλλά και μυσταγωγικά. Τα γεγονότα δηλαδή της θείας Γέννησης, καθώς και όλα τα γεγονότα της πίστης, δεν είναι μόνο γεγονότα ιστορικής μνήμης, αλλά και ζωής της Εκκλησίας. Χρόνος δεν υπάρχει στη θεία λατρεία, ούτε παρελθόν ούτε μέλλον, αλλά ένα αιώνιο παρόν μέσα στο οποίο η Εκκλησία ζη τα γεγονότα και αναστρέφεται με τα πρόσωπα τα οποία εορτάζει. «Σήμερον γεννάται εκ παρθένου…», «Η Παρθένος σήμερον τον Υπερούσιον τίκτει…». Είναι και τούτο κάτι, που δεν πρέπει να το αγνοούμε, επειδή αποτελεί κύριο γνώρισμα της ορθής και αληθινής πίστης· η Εκκλησία δηλαδή μόνο πρόσωπα και γεγονότα εορτάζει. Αυτό λοιπόν είναι το πρόσωπο και το γεγονός, πού εορτάζομεν σήμερα· ο Ιησούς Χριστός, δηλαδή ο ενανθρωπίσας συνάναρχος Υιός και Λόγος του Πατρός και η «εν χρόνω»11 θεία Γέννησή Του. Η γενέθλιος ημέρα του Σωτήρα του κόσμου υπερβαίνει σε σημασία κάθε άλλη μέρα και επέτειο, πού εορτάζουν και τιμούν οι άνθρωποι. Ανάλογη λοιπόν πρέπει να είναι κ η λαμπρότητα του εορτασμού. Όχι μάταιη επίδειξη πλούτου, υλική ευτυχία και αμαρτωλή απόλαυση, αλλά εκκλησιαστική δοξολογία, και οικογενειακή αγάπη και χαρά, πνεύμα ειρήνης και συναδέλφωσης όλων των ανθρώπων. Αμήν.

1 MPG 49,351.

2 MPG 48,752.

3 MPG 36,624.

4 Ιω. 1,1. 14.

5 Ιω. 1,4.

6 Γεν. 3,15.

7 Γεν. 49,10

8 Ησ. 7,14. Ματθ. 1,23.

9 Ματθ. 1,20.

10 Ματθ . 1,21.

11 Ιω . Δαμασκηνός , exposition fidei 80,19 (Kotter).