ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ  ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ  ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ   ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ "ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ"
ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
  ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ   ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ    ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Φωνή Κυρίου | Διακονία | Εορτολόγιο | Πολυμέσα

                      Παλαιά Διαθήκη      Καινή Διαθήκη      Βιβλικά Θέματα

Πίσω


Η Παράδοση της Εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο

Πρόλογος

Α. Η Παράδοση της Εξόδου στην Καινή Διαθήκη

Β. Η Παράδοση της Εξόδου στην Λειτουργική ζωή της Εκκλησίας

Γ. Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

Summary

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ ΤΩΝ ΙΣΡΑΗΛΙΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Ιωάννη Μούρτζιου

Επίκουρου Καθηγητή Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

 

            Η παράδοση της εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία τμήματα της βιβλικής ιστορίας και θεολογίας και διατρέχει σχεδόν όλη την Παλαιά Διαθήκη, με ιδιαίτερη θεολογική διάσταση, κυρίως, στο προφητικό μήνυμα. Η έξοδος οδήγησε στη δημιουργία της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας του ισραηλιτικού λαού και πρόσφερε παρηγοριά και ελπίδα στον Ισραήλ, ιδίως κατά την περίοδο της βαβυλώνιας αιχμαλωσίας.

           

Στην παράδοση της εξόδου, που στη σημερινή του μορφή έχει ενιαία φιλολογική μορφή, [i] διακρίνουμε τα εξής βασικά θέματα-παραδόσεις: την απελευθέρωση των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, την περιπλάνησή τους στην έρημο με τις θαυματουργικές επεμβάσεις του Θεού (μάννα, ορτύκια, ύδωρ εκ πέτρας [Έξ. 17, 1-7. Αρ. 20, 1-33]), την κλήση του Μωυσή και την αποστολή του ως ελευθερωτή του λαού Ισραήλ, τη θεοφάνεια στο όρος Σινά με το θαυμαστό γεγονός της φλεγόμενης και μη καιόμενης βάτου, τη σύναψη της «Διαθήκης», τη σιναϊτική νομοδοσία [ii] και τη θεσμοθέτηση του Πάσχα. Πιο συγκεκριμένα στο όραμα της βάτου ο Μωυσής παίρνει τη διαβεβαίωση ότι ο αποκαλυπτόμενος Θεός είναι «ο Θεός των πατέρων υμών, Θεός Αβραάμ και Θεός Ισαάκ και Θεός Ιακώβ», και στο ερώτημά του «Τί όνομα αυτώ;» παίρνει την απάντηση «Εγώ είμι ο ων». Στο Σινά ο Γιαχβέ γίνεται συγκεκριμένος για τους Ισραηλίτες, αποκαλύπτεται με το λόγο του στο λαό του και η σχέση μεταξύ Θεού και λαού ορίζεται με τη σύναψη της «Διαθήκης» («και λήμψομαι εμαυτώ υμάς λαόν εμοί και έσομαι υμών Θεός» (Έξ. 6,7). [iii] Μ? αυτό τον τρόπο ο νόμος του Γιαχβέ γίνεται ο θεμέλιος λίθος του Ισραήλ και από εδώ και στο εξής είναι για πάντα δεσμευτικός για τους Ισραηλίτες. Την περίοδο αυτή θεσμοθετείται το Πάσχα και θεμελιώνονται βασικές αρχές της βιβλικής θεολογίας. Τώρα δίνεται έμφαση στην έννοια της μονοθεΐας και είναι αποφασιστική η παρουσία και η επέμβαση του Θεού στην ιστορική πορεία του λαού Ισραήλ. [iv]

Η παράδοση της εξόδου απέκτησε ιδιαίτερη θεολογική διάσταση στην προφητεία της Π. Διαθήκης. Τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα της, με το υψηλό θεολογικό περιεχόμενο, πέρασαν στη σκέψη και το κήρυγμα των προφητών Αμώς, Ωσηέ, Μιχαία, Πρωτοησαΐα, Ιερεμία, Ιεζεκιήλ, Δευτερησαΐα, Τριτοησαΐα, Βαρούχ, [v] αλλά και στην ψαλμική ποίηση. [vi] Η παράδοση της εξόδου πέρασε ακόμη, πιθανώς, από την προφητική γραμματεία και στη μεσοδιαθηκική γραμματεία και χρησιμοποιήθηκε, από μια ιδιαίτερη οπτική γωνία, στα Απόκρυφα βιβλία της Π. Διαθήκης. ΄Ετσι απαντά στα βιβλία: Ιωβηλαία, Αιθιοπικός Ενώχ, Ανάληψις Μωυσέως, Συριακή Αποκάλυψη του Βαρούχ. [vii]



[i] Για τα φιλολογικά προβλήματα της παράδοσης και για τα διάφορα στάδια σύνθεσής του βλ. Μ. Κωνσταντίνου, «Το όνομα του Θεού», Ρήμα Κυρίου Κραταιόν , Θεσσαλονίκη 1998, 180.

[ii] Για την ενότητα «Σινά» και ιδιαίτερα για τη φιλολογική ανάλυσή της σύμφωνα με τα στρώματα της Πεντατεύχου βλ. E. Zenger, Die Sinaitheophanie. Untersuchungen zum jahwistischen Geschichtswerk, Forschung zur Bibel 3, Wurzburg 1971.

[iii] Περισσότερα για το όνομα του Θεού βλ. Δ. Καϊμάκη, Θέματα παλαιοδιαθηκικής Θεολογίας, Θεσσαλονίκη 1999,19 εξ.

[iv] Βλ. Δ. Δόϊκου, «Τα «θαυμαστά» και τα «ένδοξα» της εξόδου», Χαριστήριο τω Παναγιωτάτω Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.κ. Παντελεήμονι τω Δευτέρω, Θεσσαλονίκη 1994,315.

[v] Περισσότερα βλ. Ι. Μούρτζιου, Η παράδοση της εξόδου στους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, Θεσσαλονίκη 2002.

[vi] Βλ. ενδεικτικά Ψαλμ. 77,104,106.

[vii] Βλ. Σ. Αγουρίδη, Τα Απόκρυφα της Παλαιάς Διαθήκης, τ. Α/, 26 και Ι. Μούρτζιου, ό.π., 261 εξ.

Για ενημέρωση σχετικά με τα νέα, τις εκδηλώσεις, τις εκδόσεις και το έργο μας παρακαλούμε συμπληρώσετε τα παρακάτω στοιχεία. Για τους όρους προστασίας δεδομένων δείτε εδώ.